WANASPATHI - වනස්පති

                           නැතිවු නැව........... කොන්ස්ටන්ටිනෝපල්හි (දැන් ඉස්තාන්බුල්, ටර්කියේ) හි නැතිවූ බයිසැන්තියානු තියඩෝසියස් I වරායෙන් බයිසැන්තියානු නැව් සොයා ගන්නා ලදී. යෙනිකාපි හි නව මධ්‍යම ප්‍රවාහන මධ්‍යස්ථානයක් සඳහා කැණීම, දැනට තොටුපළ වරාය සහ මෙට්‍රෝ දුම්රිය ස්ථානය, මාමරේ උමග දක්වා විහිදීමටත්, සැහැල්ලු දුම්රිය ඇතුළත් කිරීමට පුළුල් කිරීමටත්, නගරයේ යටිතල පහසුකම් විශාල මංසන්ධියක් නිර්මාණය කිරීමටත් අපේක්ෂා කරන ලදී. 2004 සිට, කැණීම් අහම්බෙන් සිදු වූ අතර, ක්‍රි.ව. 4 වැනි සියවසේ සිට නැති වූ බයිසැන්තියානු බයිසන්ටයින් වරාය වන තියෝඩෝසියස් I සොයා ගන්නා ලදී, ක්‍රි.ව. 7-11 සියවස්වලට අයත් බයිසැන්තියානු නෞකා 37කට අධික ප්‍රමාණයක් ඇතුළුව, මේ දක්වා විශාලතම මීටර් 40කට වඩා දිග. කැණීම් භූමිය දැන් වර්ග මීටර් 58,000 ක්, නගර කුට්ටි 10 ක් පමණ විහිදේ. සොයාගත් නැව් සියල්ලම සුන්බුන් තත්ත්වයක පවතින අතර විශේෂඥයන් විශ්වාස කරන්නේ වසර දහසකට පෙර කුණාටුවක් වැනි සුනාමියක් නිසා ඇති වූවක් බවයි. වාසිය නම්, නැව් ගිලී ගිය වැලි විවරය තුළ හොඳින් ආරක්...

 ජේම්ස් ක්ලියර් විසින් "පරමාණුක පුරුදු" වල බලය ගවේෂණය කිරීම පොත හැඳින්වීම: ජේම්ස් ක්ලියර් විසින් රචිත "Atomic Habits: An Easy & Proven Way to Build Good Habits & Break Bad One" යනු පුරුදු ගොඩනැගීමේ විද්‍යාව තුලට පිවිසෙන සහ කෙනෙකුගේ පුරුදු අවබෝධ කර ගැනීමට සහ පරිවර්තනය කිරීමට පුළුල් මාර්ගෝපදේශයක් ඉදිරිපත් කරන ස්වයං උපකාරක පොතකි. 2018 දී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද මෙම පොත එහි ප්‍රායෝගික උපදෙස් සහ ක්‍රියාකාරී උපාය මාර්ග සඳහා සැලකිය යුතු ජනප්‍රියත්වයක් සහ පිළිගැනීමක් ලබා ඇත. මූලික සංකල්ප: 👀පරමාණුක පුරුදු වල බලය: Clear විසින් "පරමාණුක පුරුදු" යන සංකල්පය හඳුන්වා දෙයි, කාලයත් සමඟ කැපී පෙනෙන පරිවර්තනයන්ට තුඩු දෙන කුඩා, වර්ධක වෙනස්කම්වල වැදගත්කම අවධාරණය කරයි. මෙම කුඩා පුරුදු, අඛණ්ඩව පුරුදු කරන විට, සංයෝග කිරීමට සහ සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කිරීමට බලය ඇත. 👀ඉඟිය, තෘෂ්ණාව, ප්‍රතිචාරය, විපාකය: කතුවරයා පුරුදු ලූපය අදියර හතරකට කඩා දමයි: ඉඟිය, තණ්හාව, ප්‍රතිචාරය සහ විපාකය, පුරුදු ඇති වන්නේ කෙසේද සහ පවත්වා ගෙන යන ආකාරය පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබා දෙයි. මෙම ලූපය තේරුම් ගැනීමෙන් පු...

ඇන්ඩියන් කඳුකර බළලා : උස් ඇන්ඩීස්හි දුර්ලභ හා ප්‍රහේලිකාවකි ඇන්ඩියන් කඳුකර බළලා (Leopardus jacobita) යනු කැපී පෙනෙන නමුත් නොපෙනෙන විශේෂයකි, එහි දුර්ලභත්වය සහ දකුණු ඇමරිකාවේ ඇන්ඩීස් කඳු වැටියේ කටුක, උස් පරිසරවලට අනුවර්තනය වීම සඳහා ගෞරවයට පාත්‍ර වේ. එහි අද්විතීය ලක්ෂණ සහ පැවැත්ම සඳහා එය මුහුණ දෙන අභියෝග සමඟ, මෙම ෆෙලිඩ් විද්‍යාත්මක කුතුහලය සහ සංරක්ෂණ ප්‍රයත්නයන්ගේ විෂයයක් ලෙස පවතී. වාසස්ථාන සහ ව්‍යාප්තිය මූලික වශයෙන් ආර්ජන්ටිනාව, බොලිවියාව, චිලී සහ පේරු ඇතුළු රටවල් කිහිපයක විහිදෙන ඇන්ඩීස් කඳුකරයේ ඉහළ උන්නතාංශ ප්‍රදේශවල දක්නට ලැබෙන ඇන්ඩියන් කඳු බළලා 3,000ට වැඩි උන්නතාංශවල පිහිටි පාෂාණ බෑවුම්, තණබිම් සහ පඳුරු වැනි කටුක, රළු භූමි ප්‍රදේශවල වර්ධනය වේ. මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් (අඩි 9,800) සුවිශේෂී ලක්ෂණ බොහෝ විට වෙනත් කුඩා වල් බළලුන් ලෙස වරදවා වටහා ගන්නා මෙම බළලාට එය වෙන්කර හඳුනාගත හැකි අද්විතීය භෞතික ගුණාංග ඇත. එහි පාෂාණමය වාසභූමිය තුළ සැඟවීමට සහය වන තද පැහැති ලප සහ ඉරි සහිත සුදුමැලි රිදී-අළු ලොම් සහිත ඝන, ඝන කබායක් ඇත. එහි කුඩා, වටකුරු කන් සහ ශක්තිමත් ශරීරය එහි කඳුකර පරිසරයේ අධික සීතලට අනුවර්...

ලියනාඩෝ ඩා වින්චි: සීමා මායිම් ඉක්මවා ගිය කුතුහලයෙන් යුත් මනස ඉතිහාසයේ බහුවිධ ප්‍රවීනයෙකු වූ ලියනාඩෝ ඩා වින්චිට මායිම් නැති මනසක් තිබුණි. නොයෙකුත් විෂය ක්ෂේත්‍ර ඔස්සේ ඔහුගේ නොපසුබස්නා දැනුම හඹා යාමේ ගාමක බලවේගය වූයේ ඔහුගේ නොසන්සිඳෙන කුතුහලයයි. කලාවෙන් විද්‍යාව දක්වා, ව්‍යුහ විද්‍යාවෙන් ඉංජිනේරු විද්‍යාව දක්වා, ඔහුගේ ගවේෂණාත්මක ස්වභාවය සාම්ප්‍රදායික සීමාවන් ඉක්මවා ගොස් ඔහු පුනරුදයේ සංකේතයක් බවට පත් කළේය. මුල් වසර සහ විවිධ රුචිකත්වයන් 1452 දී ඉතාලියේ වින්සි හි උපත ලද ලියනාඩෝ ඩා වින්චිගේ දැනුම සඳහා වූ පිපාසය කුඩා කල සිටම පැහැදිලි විය. ඔහු කලාව, විද්‍යාව, ගණිතය සහ ඉංජිනේරු විද්‍යාව වැනි විවිධ ක්ෂේත්‍ර වෙත පිවිසෙමින් ඔහු අවට ලෝකය පිළිබඳ දැඩි කුතුහලයක් ප්‍රදර්ශනය කළේය. මිනිස් සිරුර පිළිබඳ අවබෝධය කෙරෙහි ඔහු තුළ වූ ගැඹුරු ආකර්ෂණය ඔහුගේ කාලය තුළ අසාමාන්‍ය ලුහුබැඳීමක් වූ ඉතා සූක්ෂම ව්‍යුහ විද්‍යාත්මක අධ්‍යයනයක් කිරීමට ඔහුව යොමු කළේය. මානව ව්‍යුහ විද්‍යාව සහ විද්‍යාත්මක විමර්ශනය ලෙනාඩෝගේ ව්‍යුහ විද්‍යාත්මක අධ්‍යයනයන් පෙරළිකාර විය. ඔහු මිනිසුන්ගේ සහ සතුන්ගේ විච්ඡේදනය සිදු කළ අතර, සිය නිරීක්ෂණ සවිස...

     ආචාර්ය කාල් සේගන් විද්‍යාව ක්‍රියා කරන ආකාරය උගන්වයි ✍️ අනෙකුත් මිනිසුන්ට මෙන් විද්‍යාඥයන්ටද ඔවුන්ගේ බලාපොරොත්තු සහ බිය, ඔවුන්ගේ ආශාවන් සහ බලාපොරොත්තු සුන්වීම් ඇත—එසේම ඔවුන්ගේ ප්‍රබල චිත්තවේගයන් සමහර විට පැහැදිලි චින්තනයේ සහ හොඳ අභ්‍යාසයේ ගමන් මගට බාධා කළ හැකිය. නමුත් විද්‍යාව ස්වයං නිවැරදි කිරීමක් ද වේ. වඩාත්ම මූලික නිගමන සහ නිගමන අභියෝගයට ලක් විය හැකිය. පවතින උපකල්පන නිරීක්‍ෂණය සමඟ ගැටීමෙන් නොනැසී පැවතිය යුතුය. අධිකාරියට අභියාචනා කිරීම පිළිගත නොහැකිය. තර්කානුකූල තර්කයක පියවර සියල්ලන්ටම පෙනෙන පරිදි සකස් කළ යුතුය. අත්හදා බැලීම් නැවත නැවතත් කළ හැකි විය යුතුය. විද්‍යාවේ ඉතිහාසය, දත්ත වඩාත් ප්‍රමාණවත් ලෙස පැහැදිලි කරන නව අදහස් මගින් ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම සඳහා, කලින් පිළිගත් න්‍යායන් සහ උපකල්පන මුලුමනින්ම පෙරලා දැමූ අවස්ථා වලින් පිරී ඇත. තේරුම් ගත හැකි මනෝවිද්‍යාත්මක අවස්ථිති භාවයක් පවතින අතර - සාමාන්‍යයෙන් එක් පරම්පරාවක් පමණ පවතී - විද්‍යාත්මක චින්තනයේ එවැනි විප්ලවයන් විද්‍යාත්මක ප්‍රගතියේ අවශ්‍ය සහ අවශ්‍ය අංගයක් ලෙස පුළුල් ලෙස පිළිගැනේ. ඇත්ත වශයෙන්ම, පවතින විශ්වාසයක් පිළ...

          තේජාන්විත අලියා: සොබාදහමේ යෝධයන්, පරිසර පද්ධති                          ඉංජිනේරුවන් සහ ඔවුන්ගේ ගැඹුරු වැදගත්කම බොහෝ විට ස්වභාවධර්මයේ යෝධයන් ලෙස හැඳින්වෙන අලි ඇතුන් පෘථිවියේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන හා විශ්මය ජනක ජීවීන්ගෙන් එකකි. අලි ඇතුන්ගේ වැදගත්කම ඔවුන්ගේ ප්‍රමාණයෙන් හා ආකර්ෂණීය පෙනුමෙන් ඔබ්බට විහිදේ. මෙම මෘදු යෝධයන් පරිසර පද්ධති ඉංජිනේරුවන් ලෙස තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි, භූ දර්ශන හැඩගැස්වීම සහ ඔවුන්ගේ වාසස්ථානවල ජෛව විවිධත්වය සහ සමතුලිතතාවයට ගැඹුරින් බලපෑම් කරයි. මෙම ලිපිය අලි ඇතුන්ගේ ස්වභාවය, ප්‍රධාන ගල් විශේෂ ලෙස ඔවුන්ගේ වැදගත්කම සහ පාරිසරික සමතුලිතතාවය පවත්වා ගැනීම සඳහා ඔවුන් ඉටු කරන ප්‍රධාන කාර්යභාරය ඉස්මතු කරයි. විශේෂ සහ භෞතික ලක්ෂණ අලි ඇතුන් අයත් වන්නේ Elephantidae පවුලට වන අතර එයට දැනට පවතින විශේෂ තුනක් ඇතුළත් වේ: අප්‍රිකානු පඳුරු අලි (Loxodonta africana), අප්‍රිකානු වනාන්තර අලි (Loxodonta cyclotis) සහ ආසියානු අලි (Elephas maximus). මෙම සතුන් ඔවුන්ගේ කැපී පෙනෙන ප්‍රමාණය, වෙනස් කඳන...

            පොදු බඹරුන්ගේ ලෝකය (Vespula vulgaris):                         හැසිරීම, පරිසර විද්යාව සහ බලපෑම හැදින්වීම Vespula vulgaris ලෙස විද්‍යාත්මකව හඳුන්වනු ලබන සාමාන්‍ය බඹරා Vespidae පවුලට අයත් සමාජ බඹර විශේෂයකි. මෙම කෘමීන් ඔවුන්ගේ සුවිශේෂී කළු සහ කහ ඉරි සහිත ශරීර සහ ඔවුන්ගේ ලක්ෂණ, වේදනාකාරී දෂ්ට කිරීම් සඳහා පුළුල් ලෙස හඳුනාගෙන ඇත. පළිබෝධකයන් ලෙස ඔවුන්ගේ කුප්‍රකට වුවද, මෙම ජීවීන් පරිසර පද්ධතිය තුළ සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කරන අතර සංකීර්ණ සමාජ ව්‍යුහයන් සහ හැසිරීම් ඇත. මෙම ලිපියේ අරමුණ වන්නේ Vespula vulgaris හි චමත්කාරජනක ලෝකය ගැඹුරින් සොයා බැලීම, එහි හැසිරීම, ජීවන චක්‍රය, පාරිසරික භූමිකාව සහ මිනිසුන් සමඟ අන්තර්ක්‍රියා ගවේෂණය කිරීමයි. වර්ගීකරණය සහ භෞතික ලක්ෂණ Vespula vulgaris මීමැස්සන්, කුහුඹුවන් සහ අනෙකුත් බඹර විශේෂ ඇතුළත් Hymenoptera අනුපිළිවෙලට අයත් වේ. මෙම සමාජ බඹරුන් යුරෝපය, ආසියාව සහ උතුරු ඇමරිකාවේ විවිධ වාසස්ථානවල බහුලව දක්නට ලැබේ. ඔවුන්ගේ භෞතික පෙනුමට සාමාන්‍යයෙන් කළු සහ කහ ඉරි ස...

                        ........... ක්ලියෝ පැට්රා.......... ක්ලියෝපැට්රා වයස අවුරුදු 17 දී සිහසුනට පත් වූ අතර වයස අවුරුදු 39 දී මිය ගියාය. ඇය භාෂා 9ක් කතා කළාය. ඇය පුරාණ ඊජිප්තුවේ භාෂාව දැන සිටි අතර ඇගේ රාජවංශයේ සුවිශේෂී අවස්ථාවක් වන හයිරොග්ලිෆික්ස් කියවීමට ඉගෙන ගෙන ඇත. මීට අමතරව, ඇය ග්‍රීක භාෂාව සහ පාර්තියන්, හෙබ්‍රෙව්, මේදස්, ට්‍රොග්ලොඩයිට්ස්, සිරියානුවන්, ඉතියෝපියානුවන් සහ අරාබිවරුන්ගේ භාෂා දැන සිටියාය. මේ දැනුමෙන් ලොව ඕනෑම පොතක් ඇයට විවෘත විය. භාෂාවලට අමතරව ඇය භූගෝල විද්‍යාව, ඉතිහාසය, තාරකා විද්‍යාව, ජාත්‍යන්තර රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකභාවය, ගණිතය, ඇල්කෙමිය, වෛද්‍ය විද්‍යාව, සත්ව විද්‍යාව, ආර්ථික විද්‍යාව සහ වෙනත් විෂයයන් හැදෑරුවාය. ඇය ඇගේ කාලයේ සියලු දැනුමට ප්රවේශ වීමට උත්සාහ කළාය. ක්ලියෝපැට්රා බොහෝ කාලයක් ගත කළේ පුරාණ රසායනාගාරයක ය. ඇය ඖෂධ පැළෑටි සහ රූපලාවන්‍ය ආශ්‍රිත කෘති කිහිපයක් ලිවීය. අවාසනාවකට මෙන්, ක්‍රිස්තු වර්ෂ 391 දී ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ මහා පුස්තකාලයේ ගින්නෙන් ඇගේ පොත් සියල්ල විනාශ විය. ප්‍රසිද්ධ භෞතික විද්‍යාඥ Galen ඇගේ ...