WANASPATHI - වනස්පති

             2024 හොදම විද්‍යා පොත.. සුනිල් අම්රිත්ගේ The Burning Earth: A History  යනු පාරිසරික විපර්යාසයේ කාචය හරහා මානව ඉතිහාසය පිළිබඳ පුළුල් ගවේෂණයකි. යටත් විජිතවාදය, කාර්මීකරණය සහ ඒවායේ පාරිසරික බලපෑම් යන තේමාවන් ගවේෂණය කරමින් 13 වන සියවසේ සිට වර්තමානය දක්වා ස්වභාවධර්මය ආධිපත්‍යය හා පරිවර්තනය කිරීමට මානව වර්ගයාගේ උත්සාහයන් මෙම පොත විස්තර කරයි. අම්රිත් සිය කෘතිය ආරම්භ වන්නේ මොන්ගෝලියානු අධිරාජ්‍යයෙන් වන අතර, එහි පාරිසරික සන්දර්භය එහි නැගීම සහ වැටීම හැඩගස්වාගත් ආකාරය නිදර්ශනය කරයි. දේශීය ජනගහනය සහ පරිසර පද්ධති විනාශ කළ යුරෝපීය යටත් විජිතවාදය සහ ෆොසිල ඉන්ධන යැපීම තහවුරු කළ කාර්මික විප්ලවය වැනි ප්‍රධාන ඓතිහාසික යුග හරහා ඔහු ගමන් කරයි. මැඩෙයිරා හි වතු සඳහා වනාන්තර එළි පෙහෙළි කිරීම සහ ලෝක යුද්ධවල පාරිසරික හානිය වැනි ප්‍රධාන කථාංග, මානව ප්‍රගතිය සහ පාරිසරික හානිය අතර අන්තර් ක්‍රියාකාරිත්වය ඉස්මතු කරයි.  පොතේ එක් ශක්තියක් පවතින්නේ එහි ගෝලීය ඉදිරිදර්ශනය තුළ වන අතර බටහිර කේන්ද්‍රීය ආඛ්‍යාන ආසියාවේ, අප්‍රිකාවේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ කථා සමඟ සංසන්දනය කරය...

උද්ධමනය පහත වැටීම සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාවට දෘශ්‍යමාන ප්‍රතිලාභ නොමැතිකම අතර විසන්ධි වීම අන්තර් සම්බන්ධිත ආර්ථික, ව්‍යුහාත්මක සහ සමාජ විද්‍යාත්මක සාධක කිහිපයක් හේතු විය හැක. මේ ඒ් පිළිබද සවිස්තරාත්මක විශ්ලේෂණයක්.. *ආර්ථික සාධක 1.ඇලෙන සුළු මිල උද්ධමනය (මිල වැඩිවීමේ අනුපාතය) අඩු වී ඇතත්, මිල අඩු වන බවක් අදහස් නොවේ. "ඇලෙන බව" හේතුවෙන් මිල බොහෝ විට ඉහළ මට්ටමක පවතී, විශේෂයෙන්ම ඒකාධිකාරී හෝ ඔලිගෝපොලිස්ටික් ව්‍යුහයන් සහිත වෙළඳපලවල යෙදවුම් පිරිවැය අඩු වන විට පවා සමාගම් මිල අඩු කිරීමට පසුබට වේ. 2.අධික නිෂ්පාදන පිරිවැය ශ්‍රී ලංකාව සැපයුම් දාමයේ බාධාවලට සහ ඉහළ බලශක්ති සහ ප්‍රවාහන වියදම්වලට මුහුණ දී ඇති අතර, එය මිල ඉහළ මට්ටමක තබා ගැනීමට නිෂ්පාදකයින්ට දිගින් දිගටම බලපෑම් කරයි. නිදසුනක් වශයෙන්, උද්ධමනය අඩු වුවද, ශ්‍රී ලංකා රුපියල අවප්‍රමාණය වීම හේතුවෙන් ආනයනික භාණ්ඩ මිල අධික වේ. 3.ආර්ථිකයේ ව්‍යුහාත්මක දුර්වලතා ආර්ථිකය තවමත් අඩු වූ විදේශ සංචිත, සීමිත මූල්‍ය අවකාශය සහ ඉහළ රාජ්‍ය ණය සමඟ අරගල කරයි. මෙම අභියෝග පාරිභෝගික වියදම් බලයට සහ ව්‍යාපාරික ක්‍රියාකාරකම්වලට බලපෑම් කරමින් මන්දගාමී ප්‍රකෘතියක් ...

📕...ජපන් සෙන් කථාවක් කියවමු…     ප්‍රඥාවන්ත උණ බම්බු සහ බලවත් කුණාටුව…. වරෙක, සශ්‍රීක හරිත වනාන්තරයක, සෙන් නම් සිහින් නමුත් මනරම් උණ ශාකයක් විය. ඝන කඳන් හා උස් වියන් සහිත බලවත් ගස් වලින් වට වූ, සෙන් බොහෝ විට කුඩා හා නොවැදගත් බවක් දැනුනි. ගස් ඔවුන්ගේ ශක්තිය හා ප්‍රමාණය ගැන පුරසාරම් දොඩන්නට වුනා. "අපි දිහා බලන්න!" ඕක් දවසක් කිව්වා. "අපි මේ වනාන්තරයේ ආරක්ෂකයෝ. අපේ මුල් ගැඹුරුයි, අපේ කඳ නොසැලී. කිසිම දෙයකින් අපට හානියක් කරන්න බැහැ!" සෙන් මෘදු ලෙස සුළඟට පැද්දෙමින් නිහඬව සවන් දුන්නේය. දිනක් අඳුරු වලාකුළු අහසේ රැස් වූ අතර දරුණු කුණාටුවක් වනාන්තරය හරහා හමා ගියේය. සුළඟ කෝපයට පත් මෘගයෙකු මෙන් ගොරවන අතර, එහි ගමන් කරන සෑම දෙයක්ම ඉරා දැමීය. බලවත් ගස් උස්ව නැඟී සිටියේ කුණාටු උදහසට ඔරොත්තු දීමේ අධිෂ්ඨානයෙනි.  වනාන්තරය සෙලවමින් සුළඟ වඩාත් හයියෙන් කෑගැසුවේය. ඕක් විරුද්ධ විය, එහි අතු එකින් එක කඩා වැටුණි. වරක් ආඩම්බර වූ ගස් කඩා වැටුණි, ඒවායේ මුල් පොළොවෙන් ඉරා දැමීය.  නමුත් සෙන්? සෙන් සුළඟ සමඟ සටන් කළේ නැත. ඒ වෙනුවට, උණ බම්බු පහතට නැමී, කුණාටු බලයට අලංකාර ලෙස නැමී. කෙතරම් තද සුළඟක් හම...

"දර්ශනය මිය ගොස් ඇත. දර්ශනය විද්‍යාවේ, විශේෂයෙන් භෞතික විද්‍යාවේ නවීන වර්ධනයන් සමඟ නොගැලපේ."                          - ස්ටීවන් හෝකින්- එම තර්කය දෙස විශ්ලේෂණාත්මකව බලමු.. ස්ටීවන් හෝකින්ගේ ප්‍රකාශය, "දර්ශනය මිය ගොස් ඇත. දර්ශනය විද්‍යාවේ, විශේෂයෙන් භෞතික විද්‍යාවේ නවීන වර්ධනයන් සමඟ නොගැලපේ," දාර්ශනිකයන් සහ විද්‍යාඥයින් අතර සැලකිය යුතු විවාදයක් ඇති කළේය. ඔහුගේ 2010 ග්‍රන්ථය The Grand Design හි ඇතුළත් මෙම ප්‍රකාශය, විශ්වය අවබෝධ කර ගැනීමේදී දර්ශනවාදයේ සහ විද්‍යාවේ විකාශනය වන භූමිකාවන් පිළිබඳ හෝකින්ගේ අදහස් පිළිබිඹු කරමින්, ප්‍රකෝපකාරී සහ ස්ථර යන දෙකම වේ. *හෝකින්ගේ ප්‍රකාශය බිඳ දැමීම 1.Hawking "Philosophy is Dead" යන්නෙන් අදහස් කළේ කුමක්ද? හෝකින් තර්ක කළේ සාම්ප්‍රදායික දර්ශනය නවීන භෞතික විද්‍යාවේ පෙරළිකාර සොයාගැනීම් සහ න්‍යායික වර්ධනයන්ට අනුවර්තනය වීමට ප්‍රමාද වී ඇති බවයි. ඔහු විශ්වාස කළේ "කිසිවක් නොව යමක් ඇත්තේ ඇයි?" වැනි බොහෝ දාර්ශනික ප්‍රශ්න ඇති බවයි. හෝ "යථාර්ථයේ ස්වභාවය කුමක්ද?" ඓතිහාසික වශයෙන් දාර්ශනිකයන් විසින් විසඳා ඇති ...

       විශ්වය ප්‍රසාරණය වන්නේ නම්, එය ප්‍රසාරණය වන්නේ කුමක් දක්වාද? විශ්වය ප්‍රසාරණය වීම පිළිබඳ සංකල්පය නූතන විශ්ව විද්‍යාවේ මූලික ගලකි. 1920 ගණන්වල එඩ්වින් හබල් විසින් සොයා ගන්නා ලද ඔවුන්ගේ ආලෝකයේ රතු මාරුවෙන් සාක්ෂි ලෙස, මන්දාකිණි එකිනෙකින් ඈත් වන බව නිරීක්ෂණ වලින් පැන නගී. කෙසේ වෙතත්, ප්‍රසාරණය පිළිබඳ සංකල්පය බොහෝ විට ගැඹුරු සහ ප්‍රහේලිකාවක් මතු කරයි: *විශ්වය ප්‍රසාරණය වන්නේ නම්, එය ප්‍රසාරණය වන්නේ කුමක් ද? *විශ්වයේ ප්‍රසාරණය අවබෝධ කර ගැනීම මෙම ප්‍රශ්නය විසඳීම සඳහා, විශ්ව විද්‍යාඥයින් "ප්‍රසාරණය" යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ කුමක්ද යන්න අප මුලින්ම පැහැදිලි කළ යුතුය. විශ්වයේ ප්‍රසාරණයට පෙර පැවති අවකාශයක් හරහා ගමන් කරන මන්දාකිණි සම්බන්ධ නොවේ. ඒ වෙනුවට, අවකාශයම දිගු වේ. මෙයින් අදහස් කරන්නේ මන්දාකිණි අතර දුර කාලයත් සමඟ වැඩි වන අතර මන්දාකිණි අවකාශය හරහා ගමන් කරන නිසා නොව අභ්‍යවකාශයේ රෙදි ප්‍රසාරණය වන බැවිනි.  ප්‍රයෝජනවත් ප්‍රතිසමයක් වන්නේ එහි මතුපිට අඳින ලද තිත් සහිත බැලූනයකි. බැලූනය පිම්බෙන විට, තිත් වෙන් වන්නේ ඒවා මතුපිට චලනය වන නිසා නොව මතුපිටම දිගු වන බැවිනි. වැදගත්ම ...