🌏 ....... අලංකාර වළලු වලින් ගැවසී ගත් සෙනසුරු ගේ විස්තරය...

සූර්යයාගේ සිට හයවන ග්‍රහලෝකය වන සෙනසුරු එහි සංකේතාත්මක වළලු සඳහා ප්‍රසිද්ධය. මෙම වළලු සෙනසුරු ග්‍රහයාගේ වඩාත් සුවිශේෂී ලක්ෂණය විය හැකි අතර, ඒවා සියවස් ගණනාවක් පුරා තාරකා විද්‍යාඥයින් සහ මහජනතාවගේ සිත් ඇද බැඳ තබා ඇත.


සෙනසුරු ග්‍රහයාගේ වළලු සෑදී ඇත්තේ කුඩා දූවිලි අංශුවල සිට විශාල ගල්පර දක්වා ප්‍රමාණයෙන් යුත් අයිස් හා පාෂාණ කැබලි බිලියන ගණනකිනි. මුදු අතිශයින් සිහින් වන අතර ඝනකම මීටර් 10 ක් පමණ වන නමුත් ඒවා කිලෝමීටර දහස් ගණනක් පිටතට විහිදේ. ඒවා ඇදහිය නොහැකි තරම් පුළුල් වන අතර සම්පූර්ණ විෂ්කම්භය කිලෝමීටර 280,000 ක් පමණ වේ.


1610 දී ඉතාලි තාරකා විද්‍යාඥ ගැලීලියෝ ගැලීලි විසින් සෙනසුරු ග්‍රහයාගේ වළලු සවිස්තරාත්මකව නිරීක්ෂණය කරන ලදී. ඔහු ඒවා ග්‍රහලෝකය වටා පරිභ්‍රමණය වන චන්ද්‍රයින් සමූහයක් ලෙස වරදවා වටහා ගත් නමුත් පසුව වෙනත් තාරකා විද්‍යාඥයින් විසින් කරන ලද නිරීක්ෂණවලින් හෙළි වූයේ ඒවා ඇත්ත වශයෙන්ම වළලු සමූහයක් බවයි. හෝඩියේ අකුරු අනුව මුදු නම් කර ඇති අතර විශාලතම සහ දීප්තිමත්ම A මුද්ද ලෙස නම් කරන ලදී.


වසර ගණනාවක් පුරා තාරකා විද්‍යාඥයින් සෙනසුරුගේ වළලු පිළිබඳව බොහෝ දේ ඉගෙන ගෙන ඇත. වළලු ඝන ව්‍යුහයන් නොවන බවත්, ඒ වෙනුවට සංකීර්ණ රටාවකින් ග්‍රහලෝකය වටා පරිභ්‍රමණය වන අසංඛ්‍යාත තනි අංශු වලින් සෑදී ඇති බවත් ඔවුන් සොයා ගෙන ඇත. නව අංශු එකතු වී පැරණි ඒවා කාලයත් සමඟ නැති වී යාමෙන් වළලු නිරන්තරයෙන් වෙනස් වන බව ද ඔවුන් ඉගෙන ගෙන ඇත.


සෙනසුරු ග්‍රහයාගේ වළලු පිළිබඳ වඩාත් ආකර්ෂණීය කරුණක් වන්නේ ඒවායේ ආරම්භයයි. විද්‍යාඥයන් විශ්වාස කරන්නේ ග්‍රහලෝකය නිර්මාණය වීමෙන් පසු ඉතිරි වූ සුන්බුන් වලින් වළලු සෑදී ඇති බවයි. ඒවා සෑදී ඇත්තේ විශාල චන්ද්‍රයින් දෙදෙනෙකුගේ ගැටීමෙන් හෝ සෙනසුරුගේ ගුරුත්වාකර්ෂණ බලයෙන් එක් චන්ද්‍රයකුගේ බාධාවකින් විය හැකිය. ඒවායේ මූලාරම්භය කුමක් වුවත්, මුදු අපගේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ සුන්දරත්වය සහ සංකීර්ණත්වය පිළිබඳ සාක්ෂියක් වන අතර එය දැකීමට ඇදහිය නොහැකි දසුනකි.


අපගේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ වළලු සහිත එකම ග්‍රහලෝකය සෙනසුරු නොවේ. බ්‍රහස්පති, යුරේනස් සහ නෙප්චූන් සියල්ලටම වළලු පද්ධති ඇත, නමුත් කිසිවක් සෙනසුරුගේ තරම් දර්ශනීය හෝ ප්‍රසිද්ධ නැත. සෙනසුරුගේ වළලු අපගේ විශ්වයේ ඇදහිය නොහැකි විවිධත්වය සහ ආශ්චර්යය පිළිබඳ නිරන්තර සිහිගැන්වීමක් වන අතර, ඒවා විද්‍යාඥයින් සහ මහජනතාවගේ ආශ්වාදයේ මූලාශ්‍රයක් ලෙස සේවය කරයි.....

.......... ප්‍රසන්න විජයසිංහ..........



Comments

Popular posts from this blog