👨 ආකිමිඩීස්ගේ 'යුරේකා' මොහොත යනු හදිසි තීක්ෂ්ණ බුද්ධියකින් ගැටලුවක් විසඳිය හැකි ආකාරය නිරූපණය කරන ප්‍රසිද්ධ කතාවකි. කතාවට අනුව, ආකිමිඩීස් ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ සිරකූස් හි IIවන හයිරෝ රජු විසින් ඔහු වෙනුවෙන් සාදන ලද ඔටුන්නක් පිරිසිදු රන්ද නැතහොත් රිදී මිශ්‍රද යන්න තීරණය කරන ලෙසයි. කිරුළට හානියක් නොවන පරිදි රත්‍රන් වල සංශුද්ධතාවය මැනීමට ආකිමිඩීස් නොදැන සිටි නිසා ඔහු මෙම ගැටලුව ගැන ප්‍රහේලිකාවක් විය.
දිනක් නාන්නට ගිය ඔහු ටබ් එකේ ගිලී සිටින විට ජල මට්ටම ඉහළ යන බව දුටුවේය. ඔහුගේ ශරීරයෙන් විස්ථාපනය වන ජල ප්‍රමාණය ඔහුගේ ශරීරයේ පරිමාවට සමාන බවත්, ඕනෑම අක්‍රමවත් වස්තුවක පරිමාව මැනීමට මෙම මූලධර්මය යෙදිය හැකි බවත් ඔහු තේරුම් ගත්තේය. පසුව ඔහු සිතුවේ ඔටුන්නෙහි බර සහ පරිමාව පිරිසිදු රන් සාම්පලයක් සමඟ සංසන්දනය කිරීමෙන් ඔටුන්න මිශ්‍ර කර තිබේද නැද්ද යන්න තීරණය කළ හැකි බවයි. මෙම සොයාගැනීමෙන් ඔහු කොතරම් උද්දාමයට පත් වූවාද කිවහොත් ඔහු නාන කාමරයෙන් පිටතට පැන “යුරේකා!” කියා කෑගසමින් නිරුවතින් වීදි දිගේ දිව ගියේය. එහි තේරුම "මම එය සොයාගෙන ඇත!" ග්රීක භාෂාවෙන්.
මෙම කතාව බොහෝ විට යුරේකා ආචරණයට උදාහරණයක් ලෙස භාවිතා කරයි, එය කලින් තේරුම්ගත නොහැකි ගැටලුවක් හෝ සංකල්පයක් හදිසියේ තේරුම් ගැනීමේ සාමාන්‍ය මිනිස් අත්දැකීමයි. යුරේකා ආචරණය ආහා! මොහොත හෝ තීක්ෂ්ණ බුද්ධිය. එය ඉදිරිදර්ශනයේ මාරුවක් හෝ විසඳුම පැහැදිලිව සහ පැහැදිලිව පෙනෙන්නට ඉඩ සලසන මානසික සවිකිරීමේ බිඳීමක් ඇතුළත් වේ. යුරේකා ආචරණය ධනාත්මක චිත්තවේගයන් සහ විසඳුම කෙරෙහි විශ්වාසය පිළිබඳ හැඟීමක් සමඟ සම්බන්ධ වේ.
ආකිමිඩීස්ගේ යුරේකා මොහොත ඔහුගේ සුප්‍රසිද්ධ මූලධර්මයේ පදනම ද වේ, එහි සඳහන් වන්නේ ශරීරයක් තරලයක ගිල්වන විට ශරීරයෙන් විස්ථාපනය වන තරලයේ බරට සමාන ඉහළට එන බලයක් එය අත්විඳින බවයි. මෙම මූලධර්මය නැව් පාවෙන ආකාරය, සබ්මැරීන කිමිදෙන ආකාරය, උණුසුම් වායු බැලූන පියාසර කරන ආකාරය සහ උත්ප්ලාවකතාව සම්බන්ධ වෙනත් බොහෝ සංසිද්ධීන් පැහැදිලි කරයි.
... ප්‍රසන්න විජයසිංහ..
 |
Comments
Post a Comment