ආක්‍රමණශීලී මත්ස්‍ය විශේෂ ශ්‍රී ලංකාවේ ජලජ පරිසර පද්ධතියට සහ මහජන ආරක්ෂාවට තර්ජනයක්..

 

ප්‍රසන්න විජයසිංහ

ජෛව විවිධත්වයෙන් පොහොසත් සහ විවිධ ආවේණික විශේෂවලට නිවහනක් වන ශ්‍රී ලංකාවේ ජලජ පරිසර පද්ධති ආක්‍රමණශීලී මත්ස්‍ය විශේෂ දෙකක් හඳුන්වාදීම හේතුවෙන් දැන් බරපතල තර්ජනයකට මුහුණ දී ඇත: යෝධ සර්ප හිස මාළු සහ ඇලිගේටර් ගාර්. විසිතුරු මසුන් ලෙස මුලින් මෙරටට ගෙන ආ මෙම විශේෂයන් ස්වභාවික පරිසරයට ඇතුළු වී සියුම් පරිසර පද්ධති කඩාකප්පල් කරමින් ස්වදේශික ජලජ ජීවීන්ට සහ මානව ආරක්ෂාවට ඍජු තර්ජනයක් එල්ල කර ඇත.

 The Giant Snakehead Fish: A Ruthless Predator

යෝධ සර්ප හිස මත්ස්‍යයා (Channa micropeltes) අග්නිදිග ආසියාවේ මිරිදිය වාසස්ථාන වලට නිජබිම වේ. දිගින් මීටර් 1.5 ක් දක්වා වර්ධනය වන අතර බර කිලෝග්‍රෑම් 20 ක් පමණ වන මෙම කොල්ලකාරී මත්ස්‍යයා එහි ආක්‍රමණශීලී ස්වභාවය සඳහා ප්‍රසිද්ධය. එය කුඩා මාළු, උභයජීවීන් සහ කබොල ඇතුළු විවිධ ජලජ විශේෂයන් ගොදුරු කර ගනී. සර්ප හිස යනු අග්‍ර විලෝපිකයෙකි, එයින් අදහස් වන්නේ එය පරිසර පද්ධතියකට ඇතුළු වූ පසු එහි ජනගහනය පාලනය කිරීමට ස්වාභාවික සතුරන් නොමැති බවයි.

ලක්ෂණ සහ හැසිරීම

යෝධ සර්ප හිස මත්ස්‍යයාට සිනිඳු, දිගටි ශරීරයක් සහ තියුණු දත් වලින් පිරුණු පුළුල් මුඛයක් ඇති අතර ගොදුර සම්පූර්ණයෙන්ම අල්ලා පරිභෝජනය කිරීමට සැලසුම් කර ඇත. එය එහි බලගතු දඩයම් ශිල්පීය ක්‍රම සඳහා ප්‍රසිද්ධ වන අතර කටුක තත්වයන් යටතේ ජීවත් විය හැකිය. සර්ප හිසට කෙටි කාලයකට වාතය ආශ්වාස කිරීමටත්, ගොඩබිම හරහා ගමන් කර නව ජල කඳන් වෙත ළඟා වීමටත්, විවිධ පරිසරයන්ට බෙහෙවින් අනුවර්තනය වීමට හැකි වේ.

පාරිසරික බලපෑම

ශ්‍රී ලංකාව තුළ, යෝධ සර්ප හිස හඳුන්වාදීම දැනටමත් දේශීය ජලජ ජනගහනයට බලපෑම් කිරීමට පටන් ගෙන තිබේ. දේශීය මත්ස්‍යයන්, උභයජීවීන් සහ අනෙකුත් කුඩා ජලජ විශේෂ මෙම විලෝපිකයා විසින් විනාශ කරනු ලබන අතර එය දේශීය පරිසර පද්ධතිවල සැලකිය යුතු අසමතුලිතතාවයක් ඇති කරයි. මෙය රටේ ජල මූලාශ්‍රවල පාරිසරික ස්ථාවරත්වය සඳහා තීරණාත්මක වන ජෛව විවිධත්වයට තර්ජනයක් වේ. තවද, ආහාර දාමයේ කඩාකප්පල් වීම, පෝෂණය සඳහා ජලජ ජීවීන් මත යැපෙන පක්ෂීන් සහ ක්ෂීරපායින් ඇතුළු අනෙකුත් විශේෂවලට කඳුරැල්ලේ බලපෑම් ඇති කළ හැකිය.

ඇලිගේටර් ගාර්: අනපේක්ෂිත තර්ජනයක්

දකුණු ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයට ආවේණික වූ ඇලිගේටර් ගාර් (Atractosteus spatula), ශ්‍රී ලංකාවේ මුහුදු තීරයේ දැන් රැල්ලක් ඇති කරන තවත් ආක්‍රමණශීලී විශේෂයකි. කැපී පෙනෙන දිගු නාසයක් සහ තියුණු දත් පේළියක් සහිත ඇලිගේටර් ගාර් යනු දිග මීටර් 3 ක් දක්වා වර්ධනය වන අතර කිලෝග්‍රෑම් 100 ට වඩා බරින් යුත් අග්‍ර විලෝපිකයෙකි. එහි පෙනුම බොහෝ විට කිඹුලෙකුගේ පෙනුමට සංසන්දනය කරයි, එබැවින් නම.

 

ලක්ෂණ සහ හැසිරීම

ඇලිගේටර් ගාර් යනු වසර මිලියන 100 කට වඩා පැරණි පොසිල සහිත ලොව පැරණිතම මත්ස්‍ය විශේෂ අතර වේ. ඔවුන් සැඟවී සිටින විලෝපිකයන් වන අතර, කැපී පෙනෙන වේගයකින් තම ගොදුර දෙසට යාමට පෙර බලා සිටිති. ඔවුන්ගේ ආහාරය මාළු, කුඩා ක්ෂීරපායින් සහ පක්ෂීන්ගෙන් සමන්විත වේ. යෝධ සර්ප හිස මෙන්, ඇලිගේටර් ගාර්ට ද වාතය ආශ්වාස කළ හැකි අතර, අඩු ඔක්සිජන් පරිසරයක ජීවත් වීමට ඉඩ සලසන අතර ශ්‍රී ලංකාවේ මුහුදේ දේශීය මසුන්ට වඩා වාසියක් ලබා දෙයි.

පාරිසරික හා මානව බලපෑම

ශ්‍රී ලංකාවේ අලිගේටර් ගාර්ස් පැවතීම දේශීය ජලජ විශේෂවලට බරපතල අවදානමක් ඇති කරයි. ඔවුන්ගේ විශාල ප්‍රමාණය සහ ආක්‍රමණශීලී දඩයම් රටාවන් අදහස් කරන්නේ ඔවුන් විශාල ගොදුරු ප්‍රමාණයක් පරිභෝජනය කරන අතර ආහාර සඳහා දේශීය මසුන් අභිබවා යන බවයි. මෙය දේශීය ධීවර කර්මාන්තයට සහ ඔවුන් මත යැපෙන ප්‍රජාවන්ගේ ජීවනෝපායට තර්ජනයක් වී ඇත. මීට අමතරව, ඇලිගේටර් ගාර්ස් සාමාන්‍යයෙන් මිනිසුන්ට ආක්‍රමණශීලී නොවන අතර, ඔවුන්ගේ ප්‍රමාණය හා ශක්තිය නිසා වනයේ, විශේෂයෙන් ජල මූලාශ්‍ර අසල ජනාකීර්ණ ප්‍රදේශවල හමු වුවහොත් ඒවා භයානක විය හැකිය.

පාරිසරික හා සමාජීය සැලකිලි

මෙම ආක්‍රමණශීලී විශේෂ ශ්‍රී ලංකාවේ ජලාශවලට සහ වැව්වලට චේතනාන්විතව හෝ අහම්බෙන් මුදා හැරීම සිදුවෙමින් පවතින පාරිසරික ව්‍යසනයකි. යෝධ සර්ප හිස සහ ඇලිගේටර් ගාර් යන දෙකම ඉහළ පෙළේ විලෝපිකයන් වන අතර, එයින් අදහස් කරන්නේ දේශීය ජෛව විවිධත්වයේ බිඳවැටීමට තුඩු දෙන දේශීය විශේෂ ජනගහනය වේගයෙන් විනාශ කළ හැකි බවයි. දේශීය මත්ස්‍යයන් අහිමි වීම පරිසර පද්ධති කඩාකප්පල් කරනවා පමණක් නොව ආහාර, වාණිජ්‍යය සහ විනෝදාස්වාදය සඳහා මෙම විශේෂ මත යැපෙන ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන්ට ද අහිතකර ලෙස බලපායි.

මෙම විශේෂ දෙකටම ශ්‍රී ලංකා මුහුදේ ස්වභාවික විලෝපිකයින් නොමැති වීම නිසා ඒවා ප්‍රජනනයට සහ පාලනයකින් තොරව ව්‍යාප්ත වීමට ඉඩ සැලසීම නිසා තත්ත්වය වඩාත් නරක අතට හැරේ. මිරිදිය සහ කිවුල් ජලය ඇතුළු විවිධ පරිසරයන්ට ඔවුන්ගේ අනුවර්තනය වීම, ඒවා අඩංගු කිරීම විශේෂයෙන් දුෂ්කර කරයි.

එපමණක් නොව, මත්ස්‍ය විශේෂ දෙකම ආක්‍රමණශීලී සහ මිනිසුන්ට අනතුරුදායක විය හැකි බව දන්නා කරුණකි. මෙම විලෝපිකයින් වාසය කරන වැව්වල සහ ගංගාවල පිහිනන මිනිසුන්ට පහරදීම් වෙනත් රටවලින් වාර්තා වී ඇත. දරුණු ලෙස භෞමික වූ යෝධ සර්ප හිස සම්බන්ධයෙන්, නොගැඹුරු ජලයේ මිනිසුන් සමඟ හමුවීමෙන් තුවාල සිදුවිය හැකි අතර, මහජන ආරක්ෂාව පිළිබඳ කනස්සල්ල තවදුරටත් මතු කරයි.

ඉදිරි මාවත: ආක්‍රමණශීලී විශේෂ අර්බුද ආමන්ත්‍රණය කිරීම

මෙම ආක්‍රමණික විශේෂවලින් එල්ල වී ඇති තර්ජනයට පිළියම් යෙදීම සඳහා රජයෙන් මෙන්ම මහජනතාවගෙන්ද කඩිනම් පියවරක් අවශ්‍ය වේ. ඒවායේ ව්‍යාප්තිය සහ බලපෑම අවම කිරීම සඳහා පුළුල් ප්‍රවේශයක් ගත යුතුය, ඒවාට ඇතුළත් වන්නේ:

1. මහජන දැනුවත් කිරීමේ ව්‍යාපාර: ස්වදේශික නොවන ජීවී විශේෂ වනයට මුදා හැරීමේ අනතුරු පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කිරීම ඉතා වැදගත් වේ. යෝධ සර්ප හිස සහ ඇලිගේටර් ගාර් ඇතුළු බොහෝ ආක්‍රමණශීලී විශේෂයන් මුලින් ගෙන එන්නේ විසිතුරු මසුන් හෝ විදේශීය සුරතල් සතුන් ලෙස ය. අයිතිකරුවන් ඒවා ප්‍රාදේශීය ජල මූලාශ්‍රවලට මුදා හරින විට, ඒවායින් සිදුවන පාරිසරික හානිය ඔවුන්ට නොතේරෙනු ඇත.

2. දැඩි නියාමනය සහ නීතිය බලාත්මක කිරීම: ආක්‍රමණශීලී විශේෂ ආනයනය කිරීම සහ විකිණීම දැඩි ලෙස නියාමනය කළ යුතුය. මෙම විශේෂයන් තවදුරටත් හඳුන්වා දීම වැළැක්වීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව දැඩි ක්‍රියාමාර්ග ක්‍රියාත්මක කළ යුතුය. රේගු පාලනය ශක්තිමත් කිරීම, දන්නා ආක්‍රමණශීලී විශේෂ ආනයනය කිරීම තහනම් කිරීම සහ නීතිවිරෝධී මුදා හැරීම් සඳහා දඬුවම් ක්‍රියාත්මක කිරීම මෙයට ඇතුළත් වේ. මෙරට ජල ජීවි පනතේ 39 වැනි වගන්තිය බලාත්මක කර‍ මෙම ආක්‍රමණික මසුන් අනයනය සහ විකිණීම සහ යුටියුබ් සහ සමාජ මාධ්‍යය හරහා ප්‍රවර්ධනය තහනම් කිරිම ශ්‍රි ලංකා රේගුවේ ජෛව විවිධත්ව ඒකකය නිසි පරිදි තම රාජකාරිය ඉටු කිරිම ඉතා කඩිනමින් බලාත්මක කළ යුතුය.

 3. මුලිනුපුටා දැමීමේ සහ පාලනය කිරීමේ වැඩසටහන් මෙම විශේෂ දැනටමත් හඳුන්වා දී ඇති විට, තුරන් කිරීමේ උත්සාහයන් සිදු කළ යුතුය. බලපෑමට ලක් වූ ජල මූලාශ්‍රවලින් යෝධ සර්ප හිස සහ ඇලිගේටර් ගා ඉවත් කිරීම සඳහා සම්බන්ධීකරණ ධීවර වැඩසටහන් මෙයට ඇතුළත් විය හැකිය. ඒවා නව ප්‍රදේශවලට පැතිරීම වැලැක්වීම සඳහා භෞතික බාධක වැනි පාලන උපාය මාර්ග ද අවශ්‍ය විය හැකිය.

4. අධීක්‍ෂණය සහ පර්යේෂණ: ආක්‍රමණශීලී විශේෂවල පැවැත්ම සහ බලපෑම තක්සේරු කිරීම සඳහා ජලජ පරිසර පද්ධති අඛණ්ඩව අධීක්ෂණය කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. මෙම විශේෂයන් දේශීය පරිසර පද්ධති සමඟ අන්තර් ක්‍රියා කරන ආකාරය සහ ඔවුන්ගේ ගහනය පාලනය කිරීම සඳහා ඉලක්කගත විසඳුම් සංවර්ධනය කිරීම පිළිබඳව පර්යේෂණ වැඩසටහන් අවධානය යොමු කළ යුතුය.

යෝධ සර්ප හිස මාළු සහ ඇලිගේටර් ගාර් ශ්‍රී ලංකාවේ ජලජ පරිසර පද්ධතිවලට සහ මහජන ආරක්ෂාවට සැලකිය යුතු තර්ජන නියෝජනය කරයි. මෙම ආක්‍රමණශීලී විශේෂ තවදුරටත් ව්‍යාප්ත වීම වැළැක්වීමට සහ රටේ පොහොසත් ජෛව විවිධත්වය ආරක්ෂා කිරීමට කඩිනම් පියවර ගත යුතුය. මෙම වර්ධනය වන පාරිසරික අර්බුදයට විසඳුම් සෙවීමේදී මහජනතාව දැනුවත් කිරීම, රජයේ නියාමනය සහ සක්‍රීය මුලිනුපුටා දැමීමේ ප්‍රයත්නයන් තීරණාත්මක වනු ඇත. ශ්‍රී ලංකාවේ අද්විතීය හා සියුම් ජල පරිසර පද්ධති අවදානමට ලක්ව ඇති අතර, ඉක්මන් ක්‍රියාමාර්ගයකින් තොරව, එහි ප්‍රතිවිපාක ස්වභාවධර්මයට මෙන්ම ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන්ටද විනාශකාරී විය හැකිය.