මුදල් මුද්‍රණය සහ ආර්ථිකයට එහි බලපෑම්

* හැඳින්වීම 

මුදල් මුද්‍රණය, බොහෝ විට "මුදල් ප්‍රසාරණය" ලෙස හැඳින්වේ, රටක මහ බැංකුව මුදල් සැපයුම වැඩි කරන ක්‍රියාවලියකි, සාමාන්‍යයෙන් මුදල් භෞතිකව මුද්‍රණය කිරීමෙන් හෝ ප්‍රමාණාත්මක ලිහිල් කිරීම (QE) වැනි ඩිජිටල් ක්‍රම මගින්. මෙම පරිචය ආර්ථික අභියෝග ආමන්ත්‍රණය කිරීම සඳහා භාවිතා කරන අතර, උද්ධමනයේ සිට ආර්ථික අස්ථාවරත්වය දක්වා ආර්ථිකයට ඇති කළ හැකි බලපෑම් හේතුවෙන් එය බොහෝ විට මතභේදයට තුඩු දෙයි. මෙම ලිපියෙන් මුදල් මුද්‍රණය පිළිබඳ සංකල්පය, එය සිදු කිරීමට හේතු, ඊට සම්බන්ධ ක්‍රම සහ ආර්ථිකයට එහි විවිධ බලපෑම් පිළිබඳව සවිස්තරාත්මකව ගවේෂණය කරනු ඇත.

මුදල් මුද්‍රණය යනු කුමක්ද?

මුදල් මුද්‍රණය යනු එක්සත් ජනපද ෆෙඩරල් සංචිතය, යුරෝපීය මහ බැංකුව හෝ ජපාන බැංකුව වැනි මහ බැංකු සංසරණයේ ඇති මුළු මුදල් සැපයුම වැඩි කරන ක්‍රියාවලියක් ලෙස අර්ථ දැක්විය හැක. රජයේ බැඳුම්කර වැනි මූල්‍ය වත්කම් මිලදී ගැනීම මගින් භෞතික මුද්‍රණය හෝ නවීන ආර්ථිකයන් තුළ ඩිජිටල් ක්‍රම හරහා මෙය සාක්ෂාත් කරගත හැකිය. ඓතිහාසික වශයෙන්, මහ බැංකු වචනාර්ථයෙන් වැඩි මුදල් නෝට්ටු මුද්‍රණය කර ඇත, නමුත් අද මුදල් මුද්‍රණය බොහෝ විට වඩා වියුක්ත වන අතර *ප්‍රමාණාත්මක ලිහිල් කිරීම* (QE) ලෙස හැඳින්වෙන ක්‍රියාවලියකදී ඉලෙක්ට්‍රොනිකව අමතර අරමුදල් සමඟ ගිණුම් බැර කිරීම ඇතුළත් වේ.

මුදල් මුද්‍රණයට හේතු

විශේෂයෙන්ම ආර්ථික අවපාතයන් හෝ මූල්‍ය අර්බුද වැනි හේතු කිහිපයක් නිසා මහ බැංකු මුදල් මුද්‍රණයට යොමු විය හැක. ප්රධාන පෙළඹවීම්වලට ඇතුළත් වන්නේ:

1. ආර්ථික වර්ධනය උත්තේජනය කිරීම:ආර්ථික එකතැන පල්වෙන කාලවලදී, මුදල් සැපයුම වැඩි කිරීම, ණය ගැනීම ලාභදායී (අඩු පොලී අනුපාත) කිරීමෙන් සහ මූල්‍ය පද්ධතියේ ද්‍රවශීලතාවය වැඩි කිරීමෙන් පාරිභෝගික වියදම් සහ ආයෝජන ඉහළ නැංවීමට උපකාරී වේ.

2. අවධමනය වැලැක්වීම: සමහර අවස්ථාවලදී, අවධමනය (භාණ්ඩ හා සේවා වල සාමාන්‍ය මිල මට්ටමේ අඩුවීමක්) ආර්ථිකයකට හානිකර විය හැක, මන්ද එය පාරිභෝගික වියදම් අඩු කරන අතර ණයෙහි සැබෑ වටිනාකම වැඩි කරයි. මුදල් මුද්‍රණය කිරීම උද්ධමනය වැඩි කිරීමට, මිල ඉහළ යාමට සහ අවධමනය වළක්වා ගැනීමට උපකාරී වේ.

3. රජයේ වියදම් සඳහා අරමුදල් සැපයීම: රජයක් විශාල හිඟයක් පවතින විට සහ මහජනතාවගෙන් ණය ගැනීම ප්‍රමාණවත් නොවන හෝ මිල අධික වන විට, විශේෂයෙන් යුද්ධ හෝ වසංගත වැනි හදිසි අවස්ථා වලදී රජයේ වියදම් සඳහා මුදල් මුද්‍රණය කිරීමට මහ බැංකු කටයුතු කළ හැකිය.

4. පොළී අනුපාත අඩු කිරීම: ප්‍රමාණාත්මක ලිහිල් කිරීම හරහා රජයේ සුරැකුම්පත් මිලදී ගැනීමෙන්, මහ බැංකුවලට දිගු කාලීන පොලී අනුපාත අඩු කළ හැකි අතර, පුද්ගලයන්ට සහ ව්‍යාපාරවලට ණය ගැනීමට සහ ආයෝජනය කිරීමට එය ලාභදායී වේ.

මුදල් මුද්‍රණය කිරීමේ ක්‍රම

1. භෞතික මුද්‍රණය:

සාම්ප්‍රදායික මුදල් මුද්‍රණයේදී රජයක් වචනාර්ථයෙන් වැඩි මුදල් නෝට්ටු මුද්‍රණය කරයි. මෙම භෞතික මුදල් වැඩිවීම බැංකු සහ රජයේ වියදම් හරහා ආර්ථිකයට හඳුන්වා දෙනු ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, වඩාත් සංකීර්ණ මූල්‍ය යාන්ත්‍රණයන්ගේ නැගීම හේතුවෙන් අද මෙම භාවිතය අඩු ය.

2. ප්‍රමාණාත්මක ලිහිල් කිරීම (QE):

ප්‍රමාණාත්මක ලිහිල් කිරීම මුදල් මුද්‍රණයේ නවීන අනුවාදය වන අතර මුදල් සැපයුම වැඩි කිරීමට මහ බැංකු විසින් භාවිතා කරන මූලික මෙවලම වේ. QE හි, මහ බැංකුව මූල්‍ය ආයතනවලින් දිගුකාලීන සුරැකුම්පත් (රජයේ බැඳුම්කර වැනි) මිලදී ගනී. මෙය ණය දීම සහ ආයෝජන දිරිමත් කරමින් මෙම ආයතනවල සංචිත වැඩි කරයි. QE සාමාන්‍යයෙන් ඉලක්ක කරන්නේ දිගු කාලීන පොලී අනුපාත අඩු කිරීම සහ සංසරණයේ ඇති භෞතික මුදල් සෘජුව වැඩි නොකර මූල්‍ය පද්ධතියට ද්‍රවශීලතාව එන්නත් කිරීමයි.

3. විවෘත වෙළඳපල මෙහෙයුම් (OMO):

මහ බැංකුව විවෘත වෙළඳපොලේ රජයේ සුරැකුම්පත් මිලදී ගැනීම සහ විකිණීම මෙයට සම්බන්ධ වේ. සුරැකුම්පත් මිලදී ගැනීමෙන්, මහ බැංකුව බැංකු පද්ධතියට මුදල් එන්නත් කරන විට මුදල් සැපයුම වැඩි කරයි, එමගින් ආර්ථිකය උත්තේජනය කරයි.

4. හෙලිකොප්ටර් මුදල්:

මෙය වඩාත් රැඩිකල් ආකාරයේ මුදල් මුද්‍රණයක් වන අතර එහිදී මහ බැංකු විසින් සෘජු ගෙවීම් හෝ බදු සහන හරහා අනුරූප ණය නිකුත් කිරීමකින් තොරව මහජනතාවට සෘජුවම මුදල් බෙදා හරිනු ලැබේ. මෙය න්‍යායික වුවත්, අනෙකුත් ක්‍රියාමාර්ග අසාර්ථක වූ විට ඉල්ලුම උත්තේජනය කිරීමේ අවසාන විසඳුම ලෙස මෙය සැලකේ.

මුදල් මුද්‍රණයෙන් ආර්ථිකයට ඇති වන බලපෑම්

මුදල් මුද්‍රණයේ බලපෑම ආර්ථික විද්‍යාඥයන් අතර පුළුල් ලෙස විවාදයට ලක්ව ඇත. එය කෙටි කාලීන සහ දිගු කාලීන බලපෑම් ඇති කරයි, එය භාවිතා කරන ආකාරය සහ කවදාද යන්න මත පදනම්ව ප්රයෝජනවත් හෝ හානිකර විය හැක.

1. උද්ධමනය සහ අධි උද්ධමනය

අධික ලෙස මුදල් මුද්‍රණය කිරීමේ වඩාත් සුලභ හා භයානක ප්‍රතිවිපාකවලින් එකක් වන්නේ උද්ධමනය. ආර්ථිකයට වැඩිපුර මුදල් පොම්ප කරන විට, නමුත් භාණ්ඩ හා සේවා සැපයුම ස්ථාවරව පවතින විට, මිල ඉහළ යයි. මෙයට හේතුව එකම භාණ්ඩ ප්‍රමාණයට වඩා මුදල් හඹා යාමයි. මධ්‍යස්ථ ප්‍රමාණවලින්, උද්ධමනය වියදම් සහ ආයෝජන දිරිමත් කළ හැකි නමුත් මුදල් මුද්‍රණය අධික ලෙස හෝ දුර්වල ලෙස කළමනාකරණය කරන්නේ නම්, එය මිල පාලනයකින් තොරව ඉහළ යන අධි උද්ධමනයට හේතු විය හැක. ඓතිහාසික උදාහරණ ලෙස 2000 ගණන්වල සිම්බාබ්වේ සහ 1920 ගණන්වල වයිමර් ජර්මනිය, අධික ලෙස මුදල් මුද්‍රණය කිරීම ඔවුන්ගේ මුදල් කඩා වැටීමට හේතු විය.

*අධි උද්ධමනය- ඇතිවන්නේ මහ බැංකුවට පාලනය අහිමි වූ විටය උද්ධමනය මත, දැඩි ආර්ථික හානියක් ඇති කරයි. එවැනි අවස්ථාවන්හිදී, මුදල්වල වටිනාකම ඉතා ඉක්මනින් ඛාදනය වන අතර මිනිසුන්ට මුදල් පිළිබඳ විශ්වාසය නැති වී යයි, බොහෝ විට විදේශ මුදල් හෝ හුවමාරු ක්‍රම භාවිතා කිරීමට හේතු වේ.

2. මුදල් අගය අවප්‍රමාණය වීම

මුදල් මුද්‍රණයේ තවත් පොදු ප්‍රතිඵලයක් වන්නේ මුදල් අවප්‍රමාණය වීම. මුදල් සැපයුම වැඩි වන විට, මුදල් සංසරණයේ වැඩිපුර ඇති බැවින් එහි මිලදී ගැනීමේ ශක්තිය පහත වැටේ. මෙය ආනයන මිල අධික කළ හැකි අතර, විදේශ යෙදවුම් මත යැපෙන භාණ්ඩ හා සේවා සඳහා ඉහළ පිරිවැයක් ඇති කරයි. කෙසේ වෙතත්, දේශීය ආර්ථිකය ඉහළ නැංවිය හැකි ගෝලීය වෙළඳපොලේ අපනයන වඩාත් තරඟකාරී කිරීම මගින් අවප්‍රමාණය වීම රිදී රේඛාවක් ඇති කළ හැකිය.

 3. ධන අසමානතාවය

මුදල් මුද්‍රණය සමහර විට ධන අසමානතාවය උග්‍ර කරයි. **ප්‍රමාණාත්මක ලිහිල් කිරීම** යටතේ මෙය විශේෂයෙන්ම සත්‍ය වේ. මහ බැංකු රජයේ බැඳුම්කර වැනි වත්කම් මිල දී ගන්නා විට, මෙම මූල්‍ය වත්කම්වල මිල ඉහළ යන අතර, ඒවා හිමි අයට - සාමාන්‍යයෙන් ධනවත් පුද්ගලයන්ට හෝ මූල්‍ය ආයතනවලට ප්‍රතිලාභ ලැබේ. මේ අතර, අඩු හා මධ්‍යම ආදායම්ලාභී කුටුම්භයන් එකම සෘජු ප්‍රතිලාභ නොපෙනේ, ධන පරතරය පුළුල් කරයි.

 4. වත්කම් බුබුලු

තවත් අවදානමක් වන්නේ වත්කම් බුබුලු නිර්මාණය කිරීමයි. මහ බැංකු මුදල් මුද්‍රණය කරන විට සහ පොලී අනුපාත අඩු කරන විට, එය ණය ගැනීම සහ ආයෝජන දිරිමත් කරන අතර එමඟින් කොටස්, බැඳුම්කර සහ දේපළ වෙළඳාම් වැනි වත්කම් මිල කෘතිමව පුම්බාගත හැකිය. සැබෑ ආර්ථික වර්ධනයට වඩා අධික ද්‍රවශීලතාවය හේතුවෙන් මෙම වත්කම් අධි තක්සේරු කළහොත්, බුබුල පුපුරා ගිය පසු එය වෙලඳපොල කඩාවැටීම් වලට තුඩු දිය හැකිය.

 5. ණය මුදල් ඉපැයීම

හිඟ වියදම් සඳහා සෘජුවම මුදල් යෙදවීම සඳහා රජයන් මුදල් මුද්‍රණය කරන අවස්ථා වලදී, මහ බැංකුව අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම රජයේ ණය මුදල් ඉපයීම සිදු කරයි. මෙය කෙටි කාලීනව උපකාර කළ හැකි වුවද, අධික ලෙස සිදු කළහොත්, එය රජයේ මූල්‍ය විනය පිළිබඳ විශ්වාසය බිඳ දැමිය හැකි අතර ආයෝජකයින් රජයේ බැඳුම්කර තබා ගැනීම සඳහා ඉහළ ප්‍රතිලාභ ඉල්ලා සිටින බැවින් ඉහළ දිගු කාලීන පොලී අනුපාතවලට තුඩු දිය හැකිය.

 6. කෙටි කාලීන ආර්ථික උත්තේජනය

කෙටි කාලීනව, මුදල් මුද්‍රණය කිරීම ආර්ථිකයකට, විශේෂයෙන් අවපාත කාලවලදී බෙහෙවින් උත්තේජක විය හැකිය. එය පොලී අනුපාත අඩු කිරීමට, විරැකියාව අඩු කිරීමට සහ ආයෝජන සහ පරිභෝජනය ඉහළ නැංවිය හැකිය. නිදසුනක් වශයෙන්, 2008 මූල්‍ය අර්බුදය අතරතුර, එක්සත් ජනපද ෆෙඩරල් සංචිතය QE වට කිහිපයක් ආරම්භ කළ අතර එය මූල්‍ය පද්ධතිය ස්ථාවර කිරීමට සහ ආර්ථික වර්ධනය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට උපකාරී විය.

7.  පල්වීමේ දිගු කාලීන අවදානම්

මුදල් මුද්‍රණය මගින් අවධමනය හෝ අවපාතය වළක්වා ගැනීමට උපකාරී වන අතර, එය  එකතැන පල්වීම සඳහා ද දායක විය හැකිය - උද්ධමනය ඉහළ මට්ටමක පවතින නමුත් ආර්ථික වර්ධනය එකතැන පල්වෙන තත්වයක්. සාම්ප්‍රදායික මූල්‍ය ප්‍රතිපත්ති (උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීම සඳහා පොලී අනුපාත ඉහළ නැංවීම වැනි) ආර්ථිකය තවදුරටත් මන්දගාමී කළ හැකි නිසා උද්ධමනය සහ ආර්ථික වර්ධනය යන දෙකම එකවර කළමනාකරණය කිරීම දුෂ්කර වන බැවින් උද්ධමනය අභියෝගාත්මක ය.

මුදල් මුද්‍රණය පිළිබඳ ඓතිහාසික උදාහරණ

1. සිම්බාබ්වේ (2000s):

සිම්බාබ්වේ මහ බැංකුව රජයේ වියදම් සඳහා මුදල් මුද්‍රණය කළ අතර, එය 2008 වන විට සියයට බිලියන 79.6ක වාර්ෂික අනුපාතයකට ළඟා වූ අධි උද්ධමනයට තුඩු දුන්නේය. සිම්බාබ්වේ මුදල් ඒකකයේ අගය කඩා වැටුණු අතර ආර්ථිකය අවුල් සහගත තත්ත්වයකට පත් විය.

2. වයිමර් ජර්මනිය (1920s):

පළමුවන ලෝක සංග්‍රාමයෙන් පසු ජර්මනිය යුද වන්දි ගෙවීමට සහ හිඟ පියවා ගැනීමට දැවැන්ත මුදල් ප්‍රමාණයක් මුද්‍රණය කළේය. මෙය අධි උද්ධමනයට තුඩු දුන් අතර එහිදී මූලික භාණ්ඩවල මිල අහස උසට නැඟුණු අතර ජර්මානු ලකුණ පාහේ වටිනාකමක් නැති විය.

3. එක්සත් ජනපදය (පශ්චාත් 2008 අර්බුදය):

ඉහත උදාහරණවලට ප්‍රතිවිරුද්ධව, 2008 මූල්‍ය අර්බුදයෙන් පසුව එක්සත් ජනපදය ප්‍රමාණාත්මක ලිහිල් කිරීම (QE) භාවිතා කළේය. එය මුදල් සැපයුම ඉහළ නංවන අතරම, QE හි පාලිත භාවිතය හේතුවෙන් පැන යන උද්ධමනය වැළැක්විය. කෙසේ වෙතත්, එය කොටස් වෙළඳපොලේ සහ දේපල වෙළඳාම් වල වත්කම් බුබුලු වලට තුඩු දුන්නේය.

 නිගමනය

මුදල් මුද්‍රණය යනු ආර්ථිකයක් කඩාවැටීම් හෝ අර්බුද වලදී උත්තේජනය කිරීමට භාවිතා කළ හැකි ප්‍රබල මෙවලමකි, නමුත් එය සැලකිය යුතු අවදානම් සහිත වේ. කෙටි කාලීනව, එය වියදම් ඉහළ නැංවීමට, පොලී අනුපාත අඩු කිරීමට සහ අවධමනය වළක්වා ගැනීමට උපකාරී වන අතර, දිගුකාලීන බලපෑම් අතර උද්ධමනය, මුදල් අවප්‍රමාණය, වත්කම් බුබුලු සහ දුර්වල ලෙස කළමනාකරණය කළහොත් ඇති විය හැකි අධි උද්ධමනය ඇතුළත් වේ.

ඵලදායි මුදල් මුද්‍රණය සඳහා යතුර වන්නේ සංයමය සහ කාලයයි. මහ බැංකු විසින් උද්ධමනය සහ ආර්ථික වර්ධනය සුපරීක්ෂාකාරීව නිරීක්ෂණය කළ යුතු අතර, ආර්ථිකය උනුසුම් වීම වැළැක්වීම සඳහා අවශ්‍ය පරිදි ප්‍රතිපත්ති සකස් කළ යුතුය. සමහර සංවර්ධිත රටවල ප්‍රමාණාත්මක ලිහිල් කිරීම් සම්බන්ධයෙන් පෙනෙන පරිදි, නිසි ලෙස භාවිතා කළ විට, මුදල් මුද්‍රණය ආර්ථික ප්‍රතිසාධන උපාය මාර්ගවල වැදගත් අංගයක් විය හැකිය. කෙසේ වෙතත්, මූල්‍ය හා මූල්‍ය විනයෙහි වැදගත්කම හුවා දක්වමින් පරීක්ෂා නොකළ මුදල් මුද්‍රණය දැඩි ආර්ථික පීඩාවකට තුඩු දිය හැකි බව ද ඉතිහාසය පෙන්වා දෙයි.

*යොමු:

1. මුදල් ප්‍රතිපත්තිය පිළිබඳ මිල්ටන් ෆ්‍රීඩ්මන්ගේ න්‍යාය.

2. අධි උද්ධමනය පිළිබඳ ඓතිහාසික සිද්ධි අධ්‍යයනය (සිම්බාබ්වේ, වයිමර් ජනරජය).

3. ෆෙඩරල් සංචිතය සහ යුරෝපීය මහ බැංකුව ප්‍රමාණාත්මක ලිහිල් කිරීම් පිළිබඳ වාර්තා කරයි.

💲 ප්‍රසන්න විජයසිංහ...

VFX Graphic Art By Prasanna