ගීතයක රහ සහ සමාජ දැක්ම

                  '' Victor Jara ගේ "Te Recuerdo Amanda" ගීතය 

                                       සහ එහි සමාජ සන්දර්භය..

ලතින් ඇමරිකානු සංගීතයේ සහ Nueva Canción Chilena (New Chilean Song) ව්‍යාපාරයේ වඩාත්ම බලගතු චරිතයක් වන Victor Jara 1960 ගණන්වල අගභාගයේදී "Te Recuerdo Amanda" (I Remember You, Amanda) ගීතය රචනා කළේය. ජරා ඔහුගේ තියුණු සහ සමාජීය වශයෙන් ආරෝපිත සංගීතය සඳහා ප්‍රසිද්ධ වූ අතර, බොහෝ විට කම්කරු පන්තියේ, ආන්තික වූවන්ගේ සහ පීඩිතයන්ගේ අරගල පිළිබිඹු කරයි. "Te Recuerdo Amanda" යනු ඔහුගේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන ගීත වලින් එකකි, එය පුද්ගල මතකය පුළුල් සමාජ විවරණයක් සමඟ ඒකාබද්ධ කරන මෘදු නමුත් ප්‍රබල කොටසකි. එහි අර්ථයේ ගැඹුර සහ 20 වැනි සියවසේ චිලියේ දේශපාලන අරගල සමඟ ඇති බැඳීම් එය ඓතිහාසික වැදගත්කමක් ඇති ගීතයක් බවට පත් කරයි.

*ගීතයේ ආඛ්‍යානය

බැලූ බැල්මට "Te Recuerdo Amanda" සරල ආදර ගීතයක්. පද රචනය පවසන්නේ කම්කරු පන්තියේ කාන්තාවක් වන අමන්දා, කෙටි කලකට තම පෙම්වතා වන මැනුවෙල් හමුවීමට තම කර්මාන්ත ශාලාවෙන් පිටව යන කතාවයි. මැනුවෙල් නැවත ඔහුගේ වැඩට යාමට පෙර ඔවුන් ප්‍රීතිමත් අවස්ථා කිහිපයක් බෙදාහදා ගනී, නමුත් මැනුවෙල් මිය ගිය විට ඛේදවාචකයක් සිදු වේ. ඔහු මිය යන්නේ කෙසේදැයි පද රචනය පැහැදිලිව සඳහන් කර නැති අතර, බොහෝ ශ්‍රාවකයින් එය අර්ථකථනය කරන්නේ මැනුවෙල් දේශපාලන අරගලයකට හෝ සේවා ස්ථානයේ අනතුරකට සම්බන්ධ වීම සඳහා වන සඳහනක් ලෙසයි.

ගීතයේ ගායනය රේඛා පුනරුච්චාරණය කරයි:

"Te recuerdo Amanda, la calle mojada, corriendo a la fábrica donde trabajaba Manuel"*

(මට මතකයි අමන්දා, තෙත් වීදියේ ඔබ, මැනුවෙල් වැඩ කළ කර්මාන්ත ශාලාවට දුවනවා)

වර්ෂාවෙන් තෙමුණු වීදිවල සහ කර්මාන්ත ශාලාවේ මෙම නිරූපණ කම්කරු පන්ති ජීවිතයේ කටුක යථාර්ථයන් අවධාරනය කරයි. අමන්දා සහ මැනුවෙල් හමුවීමේ නොනවතින ප්‍රීතිය, පසුකාලීන ඛේදවාචකයට වඩා වෙනස් වන අතර, විශාල සමාජ සහ දේශපාලන බලවේග විසින් පුද්ගලික සතුට බොහෝ විට යටපත් කරන ආකාරය සංකේතවත් කරයි.

*"Te Recuerdo Amanda" හි තේමා

1. කම්කරු පන්ති අරගල:

අමන්දා සහ මැනුවෙල් යන දෙදෙනාම වැඩ කරන කර්මාන්ත ශාලාව කම්කරු පන්තියේ දෛනික ඇඹරීම සංකේතවත් කරයි, එහිදී ආදරය සහ සිහින බොහෝ විට ශ්‍රමයේ ඉල්ලීම් මගින් තලා දමනු ලැබේ. මැනුවෙල්ගේ මරණය, සේවා ස්ථාන තත්වයන් හෝ දේශපාලන මර්දනයේ ප්‍රතිඵලයක් වේවා, බොහෝ විට අනතුරුදායක තත්වයන්ට හසු වූ හෝ යුක්තිය සහ වඩා හොඳ අයිතිවාසිකම් සඳහා වූ දේශපාලන ව්‍යාපාරවල නියැලී සිටින කම්කරුවන්ගේ අනාරක්ෂිත බව පිළිබිඹු කරයි. 1960 ගණන්වල චිලියේ කම්කරු අයිතිවාසිකම් සැලකිය යුතු ප්‍රශ්නයක් විය. කම්කරුවන් සඳහා අවම ආරක්ෂාවක් සහිතව කර්මාන්තශාලා සහ කාර්මික සැකසුම් බොහෝ විට අනතුරුදායක විය. මේ පරිසරයේ ජීවිතයේ බිඳෙනසුලු බව ගීතයෙන් ග්‍රහණය කර ඇත.

2. දේශපාලන ඇඟවුම්:

"Te Recuerdo Amanda" කිසිවිටෙක සෘජුවම දේශපාලනය ගැන සඳහන් නොකලද, එහි සන්දර්භය සහජයෙන්ම දේශපාලනික වේ. මැනුවෙල් බොහෝ විට විග්‍රහ කරනු ලබන්නේ ප්‍රාණ පරිත්‍යාගශීලී චරිතයක් ලෙසය, චිලියේ පීඩාකාරී පද්ධතිවලට එරෙහි ප්‍රතිරෝධයේ සාමාජිකයෙකු විය හැකිය. එකල, සැල්වදෝර් ඇලන්ඩේගේ යුනිඩාඩ් ජනප්‍රිය වැනි වාමාංශික ව්‍යාපාරවල නැගීම සහ කම්කරුවන්ගේ ව්‍යාපාරවලට එරෙහිව මිලිටරි සහ රජයේ හමුදා දක්වන ප්‍රතිචාරය චිලී සමාජය හැඩගස්වමින් තිබුණි. ජාරා විසින්ම සමාජවාදී අරමුණට ගැඹුරින් සම්බන්ධ වූ අතර 1970 දී ඇලෙන්ඩේ තේරී පත්වීමට සහාය දැක්වීය. ජරාගේ ගීත බොහෝ විට දුප්පතුන්ගේ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සමරන අතරම පාලක ප්‍රභූව සියුම් ලෙස විවේචනය කළේය. "Te Recuerdo Amanda" මෙම දේශපාලන පරිසරයේ පිළිබිඹුවක් ලෙස දැකිය හැකිය, වඩා හොඳ ලෝකයක් සඳහා සටන් කරමින් මිය ගිය මැනුවෙල් වැනි බොහෝ මිනිසුන්ට උපහාරයකි.

3.දුෂ්කරතා මධ්‍යයේ මනුෂ්‍යත්වය:

 එහි ඛේදජනක යටිකුරු තිබියදීත්, ගීතය දරුණුතම තත්වයන් තුළ පවා පවතින සුන්දරත්වයේ කුඩා අවස්ථාවන් ද ඉස්මතු කරයි. අමන්දා සහ මැනුවෙල් අතර ප්‍රේමය, ක්ෂණික වුවද, කර්මාන්තශාලා ජීවිතයේ පීඩාකාරී පරිසරය මධ්‍යයේ මනුෂ්‍යත්වයේ සහ ප්‍රීතියේ දිලිසීමක් නියෝජනය කරයි. අමානුෂික තත්වයන්ට එරෙහි ප්‍රතිරෝධයේ ආකාරයක් ලෙස ආදරය යන මෙම තේමාව ජාරාගේ බොහෝ කෘතිවල කේන්ද්‍රීය වේ. මැනුවෙල් පිළිබඳ අමන්දාගේ මතකයෙන් ඇඟවෙන්නේ ආදරය, මතකය සහ පුද්ගලික සම්බන්ධතාවය මරණය සහ දුක් වේදනා ඉක්මවා යා හැකි බවයි. 1973 දී ඇලෙන්ඩේ නෙරපා හැරීමෙන් පසුව ඇති වූ ඔගස්ටෝ පිනෝචේගේ ඒකාධිපති පාලන සමයේදී මෙම පණිවිඩය චිලී මහජනතාව සමඟ ගැඹුරින් අනුනාද විය.

*වික්ටර් ජාරාගේ භූමිකාව සහ උරුමය

වික්ටර් ජරා ගායක ගායිකාවකට වඩා වැඩි යමක් විය. ඔහු ජනතා අරගලයේ සංකේතයක් විය. "Te Recuerdo Amanda" ඇතුළු ඔහුගේ ගීත කලාත්මක ප්‍රකාශන පමණක් නොව වෙනසක් සඳහා කැඳවුම් ද විය. Nueva Canción ව්‍යාපාරයේ සාමාජිකයෙකු ලෙස, Jara දේශපාලන ක්‍රියාකාරීත්වය සඳහා වාහකයක් ලෙස ජන සංගීතය භාවිතා කළේය. කලාව ජනතාවට සේවය කළ යුතු බව ඔහු විශ්වාස කළ අතර, ඔහුගේ සංගීතයෙන් ආන්තික වූවන්ගේ බලාපොරොත්තු, සිහින සහ දුක් වේදනා පිළිබිඹු විය. 1973 දී ජෙනරාල් ඔගස්ටෝ පිනෝචේ විසින් මෙහෙයවන ලද හමුදා කුමන්ත්‍රණයෙන් පසුව, ජාරා අත්අඩංගුවට ගෙන, වධහිංසා පමුණුවා, මරා දමන ලදී. ඔහුගේ මරණය ඒකාධිපති පාලනය යටතේ පැවති කුරිරු මර්දනයේ සංකේතයක් බවට පත් විය. "Te Recuerdo Amanda" එහි ආදරය, අහිමි වීම සහ අයුක්තිය යන තේමාවන් සහිතව, Jara ගේ ඝාතනයෙන් පසුව වඩාත් ගැඹුරු අර්ථයක් ලබා ගත්තේය. අමන්දා සහ මැනුවෙල්ගේ කතාව ඒකාධිපතිත්වය විසින් විනාශ කරන ලද බොහෝ ජීවිත සංකේතවත් කළේය.

*"Te Recuerdo Amanda" හි සමාජ කියවීම

1. ප්‍රතිරෝධයේ ගීතයක්:

 ජාරාගේ ජීවිතය සහ සංගීතය චිලියේ දේශපාලන කැලඹීම් සමඟ සමීපව බැඳී ඇති බැවින්, "Te Recuerdo Amanda" කියවිය හැකිය.ප්රතිරෝධය සඳහා සියුම් ඇමතුමක් ලෙස. ගීතය පැහැදිලිවම විප්ලවය ප්‍රවර්ධනය නොකරන නමුත්, එහි කම්කරු පන්තියේ දුක් වේදනා සහ මැනුවෙල් අහිමි වීම නිරූපණය කිරීම එවැනි ඛේදවාචක සිදුවීමට ඉඩ සලසන පද්ධතිය විවේචනයක් ලෙස සැලකිය හැකිය. ජරාගේ ජීවිතය, ම්ලේච්ඡ මර්දනයකින් අවසන් වූ අතර, මැනුවෙල් වැනි තවත් බොහෝ අයගේ ඉරණම පිළිබිඹු කරමින්, ගීතය ඒකාධිපතිත්වයට සහ පීඩනයට එරෙහි වූවන් සඳහා ගීතිකාවක් බවට පත් කළේය.

2. ස්ත්‍රී ඉදිරි දර්ශනය:

 මෙම ගීතය කාන්තා ප්‍රධාන චරිතයක් වන අමන්දා කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම අසාමාන්‍ය ය. බොහෝ ආකාරවලින්, අමන්දා කම්කරු පන්තියේ කාන්තාවන් පමණක් නොව, යුගයේ අරගල තුළ අතරමං වූ අයගේ මව්වරුන්, භාර්යාවන් සහ දියණියන් ද නියෝජනය කරයි. අමන්දාගේ මතකයන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමෙන්, දේශපාලන හා සමාජ අරගල පුද්ගලයන්ට, විශේෂයෙන් පීඩාකාරී පද්ධති විසින් සිදු කරන ලද පාඩු ගැන වැලපීමට බොහෝ විට ඉතිරි වන කාන්තාවන්ට සිදුවන චිත්තවේගීය හා පුද්ගලික හානිය ජරා ඉස්මතු කරයි.

3. විශ්වීය අභියාචනය*:

චිලී සමාජ හා දේශපාලන අරගලවල නිශ්චිත සන්දර්භය තුළ මුල්බැස තිබුණද, "Te Recuerdo Amanda" විශ්වීය ආකර්ෂණයක් ඇත. එය ආදරය, වියෝව සහ දුක් වේදනා වලින් සලකුණු වූ ලෝකයක අරුත සෙවීම පිළිබඳ බෙදාගත් මානව අත්දැකීම් ගැන කථා කරයි. ගීතයේ සරල බව සහ චිත්තවේගීය ගැඹුර එය විවිධ සංස්කෘතීන් සහ යුග හරහා අනුනාද වීමට ඉඩ සලසයි, එය ජරාගේ වඩාත්ම කල් පවතින කෘතිවලින් එකක් බවට පත් කරයි.

"Te Recuerdo Amanda" යනු පුද්ගලික ආඛ්‍යානය පුළුල් සමාජ විවරණයක් සමඟ ඒකාබද්ධ කිරීමට වික්ටර් ජාරාගේ අද්විතීය හැකියාව පිළිබඳ ප්‍රබල සාක්ෂියකි. එහි ආදරය, වියෝව සහ කම්කරු පන්තියේ අරගල පිළිබඳ ගවේෂණය 1960 ගනන්වල මෙන්ම අදටත් අදාළ වේ. අමන්දාගේ මතකයන් හරහා, ජරා පුද්ගල ජීවිත කෙරෙහි දේශපාලන හා සමාජ පද්ධතිවල බලපෑම පිළිබඳ තියුණු පිළිබිඹුවක් ඉදිරිපත් කරන අතරම මිනිස් ආත්මයේ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාවද සමරයි. අවසානයේදී, "Te Recuerdo Amanda" යනු අහිමි වූ ආදරයක් ගැන පමණක් නොව, අසාධාරණය විසින් ස්පර්ශ කරන ලද සහ විනාශ වූ අසංඛ්‍යාත ජීවිත ගැන සහ විරුද්ධ වන අයගේ සදාකාලික මතකය පිළිබඳ ගීතයකි. 

♭ ප්‍රසන්න විජයසිංහ...

Graphic Art By Prasanna

https://www.youtube.com/watch?v=1q2_zOfuGcA&list=RDEMaKGT30pZVm1nPxCdIY3WJQ&index=5