ADHD ( Attention-Deficit Hyperactivity Disorder) ඇති වැඩිහිටියන්ගේ

 ආයු කාලය කෙටි විය හැක

ADHD ඇති බවට හඳුනාගත් එක්සත් රාජධානියේ වැඩිහිටියන් 30,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් යොදාගෙන කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ ADHD නොමැති ඔවුන්ගේ සම වයසේ මිතුරන් හා සසඳන විට පිරිමින් සඳහා ඔවුන්ගේ ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 4.5–9 කින් සහ කාන්තාවන් සඳහා අවුරුදු 6.5–11 කින් අඩු වී ඇති බවයි.

රෝග විනිශ්චය අඩු වීම සහ අතිරේක සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇති පුද්ගලයින් ඇතුළත් කිරීම හේතුවෙන් මෙම අඩුවීම අධිතක්සේරු කළ හැකිය.

එක්සත් රාජධානියේ වැඩිහිටියන් තුළ ADHD ප්‍රතිකාර අඩුවෙන් සිදු කරනු ලැබේ, සීමිත විශේෂඥ සේවාවන් සහ අවශ්‍ය සත්කාර ලබා ගැනීමට නොහැකි බොහෝ දෙනෙකුට.

නිසි ප්‍රතිකාර මගින් මානසික සෞඛ්‍යය වැඩිදියුණු කිරීම සහ ද්‍රව්‍ය භාවිතය අඩු කිරීම ඇතුළුව වඩා හොඳ ප්‍රතිඵල ලබා ගත හැකි නමුත් වර්තමාන පද්ධති මෙම අවශ්‍යතා සපුරාලීමට අසමත් වේ.

වැළැක්වීමේ උපාය මාර්ග සංවර්ධනය කිරීම සඳහා ADHD ජනගහනයේ නොමේරූ මරණ පිටුපස ඇති හේතු තේරුම් ගැනීමේ වැදගත්කම පර්යේෂකයන් අවධාරණය කරයි.

ADHD ඇති වැඩිහිටියන් සඳහා වඩා හොඳ රෝග විනිශ්චය සහ සහාය සේවා සඳහා තීරණාත්මක අවශ්‍යතාවය අධ්‍යයනයෙන් ඉස්මතු කෙරේ.

💢 වැඩිදුර විමසුම් සටහන

ADHD, හෝ අවධානය-හිඟය අධික්‍රියාකාරීත්ව ආබාධය, යනු ළමුන් සහ වැඩිහිටියන් යන දෙපිරිසටම බලපාන ස්නායු සංවර්ධන තත්ත්වයකි. එය දෛනික ක්‍රියාකාරිත්වයට හෝ සංවර්ධනයට බාධා කරන අවධානය, අධික්‍රියාකාරිත්වය සහ/හෝ ආවේගශීලීත්වය යන රටා මගින් සංලක්ෂිත වේ. ADHD යනු ළමුන් තුළ බහුලව හඳුනාගත හැකි මානසික සෞඛ්‍ය ආබාධවලින් එකකි, නමුත් එය වැඩිහිටි විය දක්වා පැවතිය හැකිය.

*ප්‍රධාන රෝග ලක්ෂණ

ADHD රෝග ලක්ෂණ ප්‍රධාන කණ්ඩායම් දෙකකට වර්ගීකරණය කර ඇත:

 1. අවධානය නොමැතිකම

- කාර්යයන් හෝ ක්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමේ අපහසුතාව.

- බොහෝ විට රැකියාවේ හෝ පාසල් කාර්යයන්හි නොසැලකිලිමත් වැරදි සිදු කරයි.

- සෘජුව කතා කරන විට සවන් නොදෙන බව පෙනේ.

- කාර්යයන් සඳහා අවශ්‍ය අයිතම (උදා: යතුරු, පාසල් සැපයුම්) නිතර නැති වේ.

- බාහිර උත්තේජක මගින් පහසුවෙන් අවධානය වෙනතකට යොමු වේ.

- සංවිධානය සහ කාල කළමනාකරණය සමඟ අරගල කරයි.

 2. අධික්‍රියාකාරිත්වය සහ ආවේගශීලීත්වය

- ආසනවල වෙව්ලීම හෝ දඟලමින් සිටීම.

- එය අපේක්ෂා කරන අවස්ථාවන්හිදී වාඩි වී සිටීමේ අපහසුතාව.

- නුසුදුසු අවස්ථාවන්හිදී දිවීම හෝ නැගීම (ළමුන් තුළ බහුලව දක්නට ලැබේ).

- අධික ලෙස කතා කිරීම හෝ පිළිතුරු බොඳ කිරීම.

- සංවාද හෝ ක්‍රියාකාරකම් වලදී කෙනෙකුගේ වාරය එනතෙක් බලා සිටීමේ අපහසුතාව.

- අන් අයට බාධා කිරීම හෝ ඇඟිලි ගැසීම.

*හේතු

ADHD සඳහා නිශ්චිත හේතුව නොදන්නා නමුත් පර්යේෂණවලින් පෙනී යන්නේ එය පහත සඳහන් සංයෝජනයක් නිසා විය හැකි බවයි:

*ජානමය: ADHD පවුල් තුළ ක්‍රියාත්මක වේ.

*මොළයේ ව්‍යුහය සහ ක්‍රියාකාරිත්වය: මොළයේ ව්‍යුහයේ සහ ස්නායු සම්ප්‍රේෂක මට්ටම්වල වෙනස්කම්, විශේෂයෙන් ඩොපමයින්.

*පාරිසරික සාධක: විෂ ද්‍රව්‍යවලට නිරාවරණය වීම, පූර්ව ප්‍රසව ද්‍රව්‍ය නිරාවරණය හෝ අඩු උපත් බර භූමිකාවක් ඉටු කළ හැකිය.

*ADHD වර්ග

රෝග ලක්ෂණ මත පදනම්ව ADHD වර්ග තුනකට වර්ගීකරණය කර ඇත:

1. ප්‍රධාන වශයෙන් නොසැලකිලිමත් ලෙස ඉදිරිපත් කිරීම (කලින් ADD ලෙස හැඳින්විණි): රෝග ලක්ෂණ බොහෝ දුරට නොසැලකිල්ලට සම්බන්ධ වේ.

2. ප්‍රධාන වශයෙන් අධි ක්‍රියාකාරී-ආවේගශීලී ඉදිරිපත් කිරීම: රෝග ලක්ෂණ ප්‍රධාන වශයෙන් අධි ක්‍රියාකාරී සහ ආවේගශීලී වේ.

3. ඒකාබද්ධ ඉදිරිපත් කිරීම: නොසැලකිල්ල සහ අධි ක්‍රියාකාරීත්වය/ආවේගශීලී රෝග ලක්ෂණ මිශ්‍රණයකි.

*රෝග විනිශ්චය

ADHD සාමාන්‍යයෙන් රෝග විනිශ්චය කරනු ලබන්නේ:

- සායනික සම්මුඛ සාකච්ඡා සහ ඉතිහාසය ගැනීම.

- හැසිරීම් ශ්‍රේණිගත කිරීමේ පරිමාණයන් හෝ ප්‍රශ්නාවලිය.

- දෙමාපියන්, ගුරුවරුන් හෝ රැකබලා ගන්නන්ගෙන් නිරීක්ෂණ.

මනෝ විද්‍යාඥයෙකු, මනෝචිකිත්සකයෙකු හෝ ළමා රෝග විශේෂඥයෙකු වැනි සුදුසුකම් ලත් සෞඛ්‍ය සේවා වෘත්තිකයෙකු DSM-5 (මානසික ආබාධ පිළිබඳ රෝග විනිශ්චය සහ සංඛ්‍යානමය අත්පොත, පස්වන සංස්කරණය) හි දක්වා ඇති නිර්ණායක මත පදනම්ව රෝග විනිශ්චය සිදු කරයි.

*ප්‍රතිකාර

ADHD සඳහා ප්‍රතිකාරයක් නොමැති අතර, උපාය මාර්ගවල එකතුවක් රෝග ලක්ෂණ ඵලදායී ලෙස කළමනාකරණය කළ හැකිය:

1. චර්යාත්මක චිකිත්සාව: මුහුණ දීමේ යාන්ත්‍රණයන් වර්ධනය කිරීමට සහ සංවිධානාත්මක කුසලතා වැඩි දියුණු කිරීමට උපකාරී වේ.

2. ඖෂධ: උත්තේජක ඖෂධ (උදා: මෙතිල්ෆෙනයිඩේට්, ඇම්ෆෙටමින්) හෝ උත්තේජක නොවන ද්‍රව්‍ය සාමාන්‍යයෙන් නියම කරනු ලැබේ.

3. දෙමාපිය පුහුණුව: දෙමාපියන්ට දරුවන්ගේ හැසිරීම කළමනාකරණය කිරීමට සහ සහායක පරිසරයක් සැපයීමට උපකාරී වේ.

4. ජීවන රටා වෙනස් කිරීම්: නිතිපතා ව්‍යායාම කිරීම, ව්‍යුහගත චර්යාවක් සහ සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර වේලක් මගින් රෝග ලක්ෂණ වැඩි දියුණු කළ හැකිය.

*ADHD සමඟ ජීවත් වීම

නිසි කළමනාකරණයක් සහිතව, ADHD ඇති පුද්ගලයින්ට සාර්ථක සහ තෘප්තිමත් ජීවිතයක් ගත කළ හැකිය. අධ්‍යාපනය, රැකියාව සහ සබඳතා කෙරෙහි එහි බලපෑම අඩු කිරීම සඳහා මුල් රෝග විනිශ්චය සහ මැදිහත්වීම ඉතා වැදගත් වේ.

👀 ප්‍රසන්න විජයසිංහ ....

VFX Graphic Art By Prasanna .