ගෝලීය ජෛව විවිධත්ව සංරක්ෂණය තුළ 

ප්‍රධාන ජෛව විවිධත්ව ප්‍රදේශ (KBAs) භූමිකාව 

ප්‍රධාන ජෛව විවිධත්ව ප්‍රදේශ: ගෝලීය ජෛව විවිධත්වයේ භාරකරුවන්

ප්‍රධාන ජෛව විවිධත්ව ප්‍රදේශ (KBAs) ජෛව විවිධත්වය සංරක්ෂණය සඳහා සුවිශේෂී වැදගත්කමක් ඇති ගෝලීය වශයෙන් පිළිගත් ස්ථාන වේ. මෙම ප්‍රදේශ දැඩි විද්‍යාත්මක නිර්ණායක භාවිතයෙන් හඳුනාගෙන ඇති අතර, ඒවා වඳවීමේ තර්ජනයට ලක් වූ විශේෂ සහ අද්විතීය පරිසර පද්ධති සඳහා වඩාත් තීරණාත්මක වාසස්ථාන නියෝජනය කරන බව සහතික කරයි. භෞමික ප්‍රදේශවලින් 8.01%ක් සහ සමුද්‍ර ප්‍රදේශවලින් 2.49%ක් පමණක් ආවරණය වුවද, ගෝලීය සංරක්ෂණ ප්‍රයත්නයන් පුළුල් කිරීමට සහ ජෛව විවිධත්ව අර්බුදයට විසඳුම් සෙවීමට KBAs සතුව අතිමහත් විභවයක් ඇත.

ප්‍රධාන ජෛව විවිධත්ව ප්‍රදේශ මොනවාද?

ප්‍රධාන ජෛව විවිධත්ව ප්‍රදේශ නම් කරනු ලබන්නේ විශේෂිත නිර්ණායක සපුරාලන විශේෂ සහ පරිසර පද්ධතිවල පැවැත්ම මත පදනම්ව ය.

1. තර්ජනාත්මක විශේෂ: IUCN රතු ලැයිස්තුව මගින් අවදානමට ලක්විය හැකි, වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති හෝ බරපතල ලෙස වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ලෙස වර්ගීකරණය කරන ලද විශේෂවල ජනගහනයට සහාය දක්වන අඩවි.

2. පරාස සීමා කළ විශේෂ: සීමිත භූගෝලීය පරාසයක ඇති විශේෂ සඳහා අත්‍යවශ්‍ය ප්‍රදේශ.

3. පාරිසරික අඛණ්ඩතාව: ජෛව විවිධත්වය සඳහා තීරණාත්මක පරිසර පද්ධති ක්‍රියාවලීන් පවත්වාගෙන යන අඩවි.

4. ආදේශ කළ නොහැකි ජෛව විවිධත්වය: වෙනත් තැනක ආදේශ කළ නොහැකි වාසස්ථාන හෝ පරිසර පද්ධති.

මෙම ප්‍රදේශ සංරක්ෂණ ප්‍රමුඛතා ලෙස ක්‍රියා කරන අතර, උත්සාහයන් විශාලතම බලපෑමක් ඇති කළ හැකි ස්ථාන ඉලක්ක කර ගැනීම සහතික කරයි.

ජෛව විවිධත්ව සංරක්ෂණය සඳහා KBAs තීරණාත්මක වන්නේ ඇයි ?

1.  තර්ජනයට ලක් වූ විශේෂ ආරක්ෂා කිරීම

KBAs බොහෝ විට වඳවී යාමේ අද්දර සිටින විශේෂයන් රඳවා තබයි. මෙම ප්‍රදේශ ආරක්ෂා කිරීමෙන්, වෙනත් ආකාරයකින් රැකවරණයක් නොමැති විශේෂ සඳහා තීරණාත්මක වාසස්ථාන අපි සුරක්ෂිත කරමු.

2. සහාය පරිසර පද්ධති සේවා:

බොහෝ KBAs ස්වභාවධර්මයට සහ මානව ප්‍රජාවන්ට ප්‍රයෝජනවත් වන ජල පෙරීම, කාබන් ගබඩා කිරීම සහ පරාගණය ඇතුළු අත්‍යවශ්‍ය පරිසර පද්ධති සේවා සපයයි.

3. වාසස්ථාන අහිමි වීම වැළැක්වීම

වාසස්ථාන විනාශය ජෛව විවිධත්වය පිරිහීමට ප්‍රධානතම හේතුවකි. KBAs ස්වභාවික බලකොටු ලෙස ක්‍රියා කරයි, නොවෙනස්ව පවතින පරිසර පද්ධති ආරක්ෂා කරයි සහ වන විනාශය, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නාගරීකරණයේ බලපෑම් අවම කරයි.

4. දේශගුණික විපර්යාසවලට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව:

KBAs බොහෝ විට විවිධ සහ ඔරොත්තු දෙන පරිසර පද්ධති ඇතුළත් වන අතර, ඒවා දේශගුණික විපර්යාසවල බලපෑම් වලට අනුවර්තනය වීම සහ අවම කිරීම සඳහා තීරණාත්මක වේ.

*වත්මන් ආවරණය සහ ප්‍රසාරණය සඳහා ඇති හැකියාව

ඒවායේ වැදගත්කම තිබියදීත්, KBAs වල වර්තමාන ආවරණය ප්‍රමාණවත් නොවේ.

- භෞමික KBAs: විශාල ප්‍රදේශ අනාරක්ෂිතව තබමින් ගෝලීය වශයෙන් භූමි ප්‍රමාණයෙන් 8.01%ක් පමණක් ආවරණය කරයි.

- Marine KBAs: ලෝකයේ සාගරවලින් 2.49%ක් පමණක් වන අතර, සාගර පරිසර පද්ධති තුළ ඇති අතිවිශාල ජෛව විවිධත්වය සලකා බලන විට එය ඉතා කුඩා ප්‍රතිශතයකි.

KBAs ජාලය පුළුල් කිරීමෙන් ගෝලීය ජෛව විවිධත්ව ආරක්ෂාව සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි කළ හැකි අතර, 2030 වන විට පෘථිවියෙන් 30% ක් ආරක්ෂා කිරීම අරමුණු කරගත් ජෛව විවිධත්වය පිළිබඳ සම්මුතියේ Kunming-Montreal ගෝලීය ජෛව විවිධත්ව රාමුව වැනි ජාත්‍යන්තර ඉලක්ක සමඟ සමපාත විය හැකිය ("30x30" ඉලක්කය).

*KBA සංරක්ෂණයේ අභියෝග

1. ප්‍රමාණවත් නොවන අරමුදල්:

විශේෂයෙන්ම ජෛව විවිධත්වය බොහෝ විට අවදානමට ලක්ව ඇති අඩු ආදායම්ලාභී රටවල KBAs සඳහා සංරක්ෂණ අරමුදල් සීමිතයි.

2. නීතිමය ආරක්ෂාවක් නොමැතිකම:

බොහෝ KBA වලට විධිමත් පිළිගැනීමක් හෝ නීතිමය ආරක්ෂාවක් නොමැති අතර, ඒවා සූරාකෑමට සහ වාසස්ථාන විනාශයට ගොදුරු වේ.

3. ගැටුම්කාරී ඉඩම් පරිහරණය

කෘෂිකර්මය, යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය සහ සම්පත් නිස්සාරණය පුළුල් කිරීම බොහෝ විට KBA සංරක්ෂණ ඉලක්ක සමඟ ගැටේ.

4. දත්ත හිඩැස්

බොහෝ කලාපවල, ප්‍රමාණවත් දත්ත නොමැතිකම KBAs හඳුනා ගැනීමට සහ ඵලදායී කළමනාකරණයට බාධා කරයි, විශේෂයෙන් සාගර පරිසර පද්ධතිවල.

KBAs හි විභවය විවෘත කිරීම

1. KBAs ප්‍රතිපත්ති රාමු වලට ඒකාබද්ධ කිරීම

මෙම තීරණාත්මක ප්‍රදේශවලට නීත්‍යානුකූල ආරක්‍ෂාව සහතික කිරීම සඳහා රජය විසින් ජාතික සංරක්ෂණ උපාය මාර්ග සහ ඉඩම් පරිහරණ සැලසුම්වලට KBAs ඇතුළත් කළ යුතුය.

2. ප්‍රජා සහභාගීත්වය වැඩි දියුණු කිරීම

ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන් බොහෝ විට KBAs හි හොඳම භාරකරුවන් වේ. අධ්‍යාපනය, තිරසාර ජීවනෝපායන් සහ සහභාගීත්ව කළමනාකරණය තුළින් ඔවුන් සවිබල ගැන්වීමෙන් සංරක්ෂණ ප්‍රතිඵල වැඩිදියුණු කළ හැක.

3. සංරක්ෂණ අරමුදල් වැඩි කිරීම

රාජ්‍ය, රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සහ පෞද්ගලික ආයතනවල ඉලක්කගත ආයෝජන මගින් KBAs සඳහා අරමුදල් පරතරය පියවා ගැනීමට සහ වඩා හොඳ කළමනාකරණයක් සහ බලාත්මක කිරීමක් සක්‍රීය කිරීමට උපකාරී වේ.

4. සමුද්‍රීය KBAs පුළුල් කිරීම

සමුද්‍ර ප්‍රදේශ වල අඩු නියෝජනය සැලකිල්ලට ගෙන, දිය යට ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථාන හඳුනා ගැනීමට සහ ආරක්ෂා කිරීමට උත්සාහයන් ප්‍රමුඛත්වය දිය යුතුය.

5. උපයෝගි කර ගැනීමේ තාක්ෂණය

චන්ද්‍රිකා නිරීක්ෂණ, AI මත පදනම් වූ ජෛව විවිධත්ව සිතියම්කරණය සහ පුරවැසි විද්‍යා වේදිකා වැනි මෙවලම් KBAs හඳුනා ගැනීමට, නිරීක්ෂණය කිරීමට සහ කළමනාකරණය කිරීමට උපකාර කළ හැකිය.

සිද්ධි අධ්‍යයනය: KBAs හි සාර්ථක කතිකාවන්

1. භෞමික KBAs - Bwindi impenetrable Forest, Uganda

මෙම KBA වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති විශේෂයක් වන ලෝකයේ කඳුකර ගෝරිල්ලන්ගෙන් අඩකට ආසන්න ප්‍රමාණයකට නිවහන වේ. සංරක්ෂණයපරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ ප්‍රජා පාදක මුල පිරීම් ඇතුළු ප්‍රයත්නයන්, ගෝරිල්ලා ගහනය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩිදියුණු කර ඇති අතර දේශීය ජීවනෝපායන් සඳහා සහාය වී ඇත.

2. සාගර KBAs - රාජා අම්පට්, ඉන්දුනීසියාව

සමුද්‍ර ජෛව විවිධත්වයේ "ක්‍රවුන් මැණික" ලෙස හඳුන්වනු ලබන රාජා අම්පාට්ගේ ගල්පර මත්ස්‍ය විශේෂ 1,500කට වැඩි ප්‍රමාණයකට සහ කොරල් විශේෂ 600කට සත්කාරකත්වය සපයයි. සමුද්‍ර උද්‍යානයක් ලෙස ආරක්‍ෂිත, තිරසාර සංචාරක ව්‍යාපාරය සමඟ ජෛව විවිධත්ව ආරක්‍ෂාව සමතුලිත කිරීමට KBAs හට හැකි ආකාරය පෙන්නුම් කරයි.

*ඉදිරි මාවත

ජෛව විවිධත්ව විනාශය නැවැත්වීමේ ගෝලීය සටනේ ප්‍රධාන ජෛව විවිධත්ව ප්‍රදේශ ඉදිරියෙන්ම සිටී. ඔවුන්ගේ විද්‍යාත්මක දෘඪතාව, ඒවායේ පාරිසරික වැදගත්කම සමඟ ඒකාබද්ධව, තිරසාර අනාගතයක් සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා ඒවා අත්‍යවශ්‍ය වේ. කෙසේ වෙතත්, KBAs හි පූර්ණ හැකියාවන් සපුරාලීම සඳහා ගෝලීය සහයෝගීතාව, නව්‍ය විසඳුම් සහ රජයන්, සංවිධාන සහ පුද්ගලයන්ගේ ස්ථීර කැපවීම අවශ්‍ය වේ.

KBA ජාලය පුළුල් කිරීම සහ ශක්තිමත් කිරීම මගින්, අපට පරම්පරා ගණනාවක් සඳහා පෘථිවියේ ප්‍රතිස්ථාපනය කළ නොහැකි ස්වභාවික උරුමය ආරක්ෂා කළ හැකිය.

ප්‍රධාන ජෛව විවිධත්ව ප්‍රදේශ ජෛව විවිධත්වය පිරිහෙන යුගයක බලාපොරොත්තුවේ ආලෝකයක් නියෝජනය කරයි. ඔවුන්ගේ වර්තමාන ආවරණය මධ්‍යස්ථ වන අතර, මෙම ජාලය පුළුල් කිරීමට සහ ශක්තිමත් කිරීමට ඇති හැකියාව අතිමහත්ය. KBAs සඳහා ආයෝජනය කිරීම සදාචාරාත්මක අවශ්‍යතාවයක් පමණක් නොවේ - එය පාරිසරික අවශ්‍යතාවයකි. සාමූහික ක්‍රියාවක් තුළින්, මෙම තීරණාත්මක ක්ෂේත්‍රයන්ට මනුෂ්‍යත්වය සහ සොබාදහම සමගියෙන් සහජීවනයෙන් ජීවත්වන අනාගතයක් සුරක්ෂිත කිරීමට උපකාරී වේ.

😊 ප්‍රසන්න විජයසිංහ ....